Updated ….
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युद्ध बिरामको घोसणा पछि पनि इरानले इजरायल र इजरायलले इरान मा गरेका आक्रमण को निन्दा गर्दै अब पनि युद्ध बिराम लागु नगरे त्यसको नतिजा खराब हुने चेतावनी दिएका छन्। उनले दुवै देश लाइ शान्त र संयम हुन आग्रह गर्दै यसमा बाधक बन्नेले ठुलो खतरा मोल्न तयार हुनु पर्ने बताएका छन् . यस चेतावनी लगत्तै इरान र इजरायलले अहिले आफुहरुले युद्ध बिराम उल्लङ्घन नगरेको दाबी गरेका छन् तर त्यहाँ दुवै पक्ष बाट युद्ध बिराम उल्लङ्घन भएको देखिन्छ । अब भने युद्ध बिराम पालना गर्न तयार रहेको दुवै देशले जनाएको ले युद्ध बिराम लागु हुने आशा गरिएको छ ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले इजरायललाई चेतावनी दिएका छन् कि उसले इरानमाथि थप आक्रमण गरे “बम नझार्नू,” किनभने यस्तो कदम युद्धविराम सम्झौताको “गम्भीर उल्लंघन” हुनेछ। ट्रम्पले हालै सार्वजनिक रूपमा इरान र इजरायलबीच भएको युद्धविराम सम्झौता घोषणा गरेका थिए। यो चेतावनी इजरायलले इरानमाथि “सशक्त आक्रमण” गर्ने तयारी गरिरहेको जनाएको केही समयपछि आएको हो। इजरायली सेनाले इरानले युद्धविराम लागू भएको दुई घण्टामै सम्झौता तोडेको आरोप लगाएको छ। तर इरानले उक्त आरोप अस्वीकार गर्दै “अरू कुनै आक्रामकता भए कठोर, निर्णायक र तत्काल जवाफ दिइने” चेतावनी दिएको छ। युद्धविरामको केही घण्टामै दुवै पक्षबीच पुनः गोलीबारी र मिसाइल आक्रमण भएको पुष्टि भएको छ। तेहरानका बासिन्दाहरूले “सबैभन्दा ठूलो इजरायली आक्रमण” भएको बताएका छन्। तेहरान वरपरको क्षेत्रमा रातभर आकाश उज्यालो भएको र विस्फोटका आवाज गुञ्जिएको उनीहरूको भनाइ छ। इरानका उत्तर क्षेत्रका स्थानीय अधिकारीहरूले नौ जनाको मृत्यु भएको पुष्टि गरेका छन्। अर्कोतर्फ, इजरायलको आपतकालीन सेवाले बेर्शेभा शहरमा एक आवासीय भवनमा बम खस्दा चार जनाको मृत्यु भएको जनाएको छ। उक्त भवनमा मानिसहरू बंकर शैलीमा शरण लिइरहेका थिए।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले मंगलबार इजरायल र इरान दुबै देशप्रति तीव्र निराशा व्यक्त गर्दै भनेका छन्, “यी दुबै देशलाई के गर्दै छन् भन्ने नै थाहा छैन।”
ट्रम्पले उक्त टिप्पणी वाशिङ्टन डीसीको ह्वाइट हाउसबाट नाटो सम्मेलनका लागि प्रस्थान गर्नुअघि गरेका हुन्। यसअघि सोमबार राति अमेरिकी पहलमा इजरायल र इरानबीच युद्धविराम लागु भएको थियो, तर त्यसपछिका घण्टाहरूमा दुबै देशले एक अर्कामाथि पुनः क्षेप्यास्त्र प्रहार गरे।
ट्रम्पले भने, “म इजरायलबाट खुसी छैन। मैले १२ घण्टाको समय दिएँ भनेको थिएँ, त्यसको पहिलो घण्टामै तिमीहरूले सबै बम खसाल्नु भनेको के हो? इरानबाट पनि म खुसी छैन, तर इजरायलले आज बिहान हमला गरेको हो भने म साँच्चै असन्तुष्ट छु।”
उनले थपे, “यी दुबै देश यति धेरै वर्षदेखि यति कडा लडेका छन् कि अहिले आफैंलाई थाहा छैन के गर्दै छन्।”
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सामाजिक सञ्जाल Truth Social मा इजरायललाई कडा चेतावनी दिएका छन्। उनले स्पष्ट शब्दमा लेखेका छन्:
“ISRAEL. DO NOT DROP THOSE BOMBS. IF YOU DO IT IS A MAJOR VIOLATION. BRING YOUR PILOTS HOME, NOW!“
(“इजरायल, ती बम नफाल। यदि फाल्यौ भने यो एक ठूलो उल्लंघन हुनेछ। आफ्ना पाइलटहरूलाई तुरुन्त घर फर्काउ!”)
यो चेतावनी इरान र इजरायलबीच भएको युद्धविराम सम्झौतापछि आएको हो, जुन आज बिहानैदेखि लागू भएको हो। उक्त युद्धविराम सम्झौता अमेरिका र कतारको पहलमा गरिएको थियो।
ट्रम्पको यो अभिव्यक्तिले अमेरिकी प्रशासनले युद्धविरामको गम्भीरता कति महत्वका साथ लिएको छ भन्ने स्पष्ट पार्दछ। साथै, यसले इजरायललाई अहिलेको संवेदनशील परिस्थितिमा कुनै पनि सैन्य कारबाही नगर्न स्पष्ट सन्देश दिएको छ।
इरानी सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएअनुसार, इरानका स्वास्थ्य मन्त्री मोहम्मद रेजा जफरघानीले १३ जुनदेखि हालसम्म इजरायली आक्रमणबाट ६०६ जनाको मृत्यु भएको पुष्टि गरेका छन्। उनले ५,००० भन्दा बढी मानिस घाइते भएको र हाल उनीहरू उपचाररत रहेको जानकारी दिएका छन्।
मन्त्री जफरघानीका अनुसार, गएको २४ घण्टामा मात्र १०७ जनाको मृत्यु भएको छ — जुन अहिलेसम्मकै सबैभन्दा भीषण आक्रमण भएको उनले बताएका छन्।
तर, सरकारी नियन्त्रणका कारण क्षतिको वास्तविक परिमाण पुष्टि गर्न गाह्रो बनाएको छ।
यसैबीच, इरानको मानवअधिकार निगरानी संस्था Human Rights Activists In Iran (HRAI) ले भने सरकारी आँकडा भन्दा दोब्बर मृत्यु भएको दाबी गरेको छ।
स्थिति अत्यन्त गम्भीर बन्दै गएको छ, र आक्रमणबाट प्रभावित क्षेत्रहरूमा मानवीय संकट गहिरिँदै गएको संकेत प्राप्त भइरहेको छ।
💥 युद्धविराम अघिको आक्रमण
-
युद्धविराम सुरु हुनु अघि रातभर दुवै पक्षबीच भारी मिसाइल आक्रमण भएको पुष्टि भएको छ।
-
इरानी सरकारी मिडियाका अनुसार इजरायली मिसाइलहरूले राजधानी तेहरान र अन्य सहरहरूमा लहरै आक्रमण गरेका थिए।
-
कम्तीमा ९ जनाको मृत्यु भएको छ, जसमा एक जना आणविक वैज्ञानिक समेत परेका छन्।
-
बीबीसी सँग कुरा गरेका केही बासिन्दाले यो १२ दिनदेखिको सबैभन्दा भयंकर आक्रमण भएको बताएका छन्।
इजरायली आक्रमणमा इरानका अर्का वरिष्ठ आणविक वैज्ञानिकको मृत्यु, इरानी सरकारी मिडियाको पुष्टि
तेहरान, इरान / इजरायली आक्रमणले तेहरानमा पुनः ठूलो क्षति पुर्याएको छ। इरानी सरकारी टेलिभिजन प्रेस टिभी का अनुसार इजरायली सेनाले राजधानी तेहरानको उत्तर क्षेत्रमा सोमबार गरेको आक्रमणमा इरानका एकजना प्रमुख आणविक वैज्ञानिक मोहम्मद रेजा सेद्दीघी साबेरको हत्या भएको हो। उनी इरानको आणविक हतियार कार्यक्रममा कार्यरत थिए।
गत १२ दिनयता इजरायलले इरानको आणविक संरचना, शीर्ष सैन्य नेताहरू र क्षेप्यास्त्र भण्डारणस्थलहरूलाई लक्षित गर्दै व्यापक सैन्य आक्रमणहरू गरिरहेको छ। इजरायली दाबी अनुसार, यी आक्रमणहरूमा इरानका धेरैजसो चर्चित आणविक वैज्ञानिकहरू मारिएका छन्।
१० जना वैज्ञानिकको मृत्यु, पूर्वप्रमुखहरू समेत
Council on Foreign Relations ले सोमबार सार्वजनिक गरेको रिपोर्ट अनुसार अहिलेसम्म कम्तीमा १० जना इरानी आणविक वैज्ञानिक मारिएका छन्। तीमध्ये इरानको आणविक ऊर्जा संगठनका पूर्वप्रमुख फरेदुन अब्बासी र उपप्रमुख आमिर होसेन फेकी पनि छन्।
अमेरिकी प्रतिबन्धमा परेका वैज्ञानिक सेद्दीघी
मोहम्मद रेजा सेद्दीघी साबेर यसै वर्ष अमेरिकी विदेश मन्त्रालय र ट्रेजरी विभागबाट प्रतिबन्धमा परेका व्यक्ति थिए। उनी इरानको रक्षा, नवप्रवर्तन र अनुसन्धान निकाय SPND अन्तर्गत विस्फोटक सम्बन्धी परियोजनामा कार्यरत थिए। अमेरिकी विभागका अनुसार, उनको नेतृत्वमा विकास भइरहेका परियोजनाहरू आणविक विस्फोटक उपकरण निर्माणका लागि महत्वपूर्ण थिए।
इजरायली प्रधानमन्त्रीको कार्यालयबाट पुष्टि
इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहुको कार्यालयले मंगलबार जारी गरेको विज्ञप्तिमा इजरायली रक्षा बल (IDF) ले एकजना वरिष्ठ इरानी आणविक वैज्ञानिकको हत्या गरेको पुष्टि गरिएको छ। विज्ञप्तिमा वैज्ञानिकको नाम उल्लेख गरिएको छैन, तर प्रेस टिभीले त्यो व्यक्तिलाई मोहम्मद रेजा सेद्दीघी साबेरको रूपमा चिनाएको छ।
नेतन्याहुको कार्यालयद्वारा जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “पछिल्लो २४ घण्टामा IDF ले तेहरानको मुटुमा रहेका प्रमुख सरकारी लक्ष्यहरूमा हमला गर्यो, सयौँ बसीज सदस्यहरू (सत्ताको आतंरिक सुरक्षा बल) समाप्त गर्यो, र एकजना वरिष्ठ आणविक वैज्ञानिकको हत्या गर्यो।”
तेहरानको उत्तर भागमा आकाशमा उठेको कालो धुवाँले इजरायली आक्रमणको गहिरो प्रभाव देखाएको छ, र यसले क्षेत्रीय तनावलाई झन् चर्काएको छ।
इजरायली आक्रमणमा प्रमुख नेताहरूको मृत्यु, नयाँ कमाण्डरहरूको घोषणा
इजरायलले हालै इरानमाथि सञ्चालन गरेका सशक्त हवाई आक्रमणहरूमा इरानका धेरैजना शीर्ष सैन्य कमाण्डरहरू मारिएका छन्। मारिनेमा दुईजना सबैभन्दा उच्चपदस्थ अधिकारीहरू — मेजर जनरल मोहम्मद बाघेरी, जो इरानका सर्वोच्च सैनिक अधिकारी थिए, र मेजर जनरल होसेन सलामी, जो इस्लामिक रिभोलुसनरी गार्ड कोर्प्स (IRGC) का प्रमुख थिए — परेका छन्। IRGC इरानको सबभन्दा शक्तिशाली र प्रभावशाली सैन्य इकाई मानिन्छ।
यस संकटपूर्ण घडीमा इरानले आफ्नो सैन्य संरचनालाई पुनर्संरचना गर्नका लागि केही प्रमुख नियुक्तिहरू घोषणा गरेको छ।
ट्रम्पको नाटकीय युद्धविराम घोषणापछि पनि …..
१. ट्रम्पको आकस्मिक युद्धविराम घोषणा
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सोमबार इजरायल र इरानबीच “पूर्ण र सम्पूर्ण युद्धविराम” भएको घोषणा गरे। उनले सामाजिक सञ्जालमार्फत लेखे, “इजरायल र इरानले १२ दिने युद्ध अन्त्य गर्ने दृढता, साहस र बुद्धिमत्ता देखाएका छन्। म दुबै मुलुकलाई बधाई दिन चाहन्छु।” युद्धविराम मंगलबार बिहानबाट कार्यान्वयनमा आउने बताइएको थियो। ट्रम्पले NBC News लाई भने, “म यो युद्धविराम अनिश्चितकालका लागि रहनेछ भन्ने विश्वास गर्छु।”
२. इजरायलको आरोप — इरानले युद्धविराम तोड्यो
तर मंगलबार बिहान इजरायली रक्षामन्त्री इजरायल काट्जले भने, “इरानले युद्धविरामको खुला उल्लङ्घन गरेको छ र इजरायल यसमा बल प्रयोगमार्फत जवाफ दिनेछ।” इजरायली रक्षा बल (IDF) का एक अधिकारीले भने, इरानबाट इजरायलतर्फ प्रहार गरिएका दुई क्षेप्यास्त्रहरू रोकिएका छन्।
३. इरानले आरोप अस्वीकार गर्यो
इरानी सरकारी सञ्चारमाध्यमले भने इरानले कुनै क्षेप्यास्त्र प्रहार नगरेको दाबी गरे। इरानका एक वरिष्ठ सुरक्षा अधिकारीले भने, “स्थानीय समयअनुसार बिहान ७:३० बजेपछि इरानले शत्रुतर्फ कुनै क्षेप्यास्त्र प्रहार गरेको छैन।” उनले थपे, “यदि इजरायलले फेरि गल्ती गर्यो भने, सम्पूर्ण अधिनस्त क्षेत्रहरू आक्रमणको लक्ष्य बन्नेछन् — जस्तो कि युद्ध रोकिएभन्दा एक घण्टा अघिको अवस्थामै।”
४. विश्वको प्रतिक्रिया — राहत र सतर्क आशावाद
ट्रम्पको युद्धविराम घोषणालाई विश्वभरबाट सतर्क स्वागत गरिएको छ। चीनले भनेको छ, “हामी यो युद्धविराम चाँडै कार्यान्वयन होस् भन्ने आशा राख्छौं।” तर मध्यपूर्वमा युद्धविरामहरू सधैं कमजोर र अस्थायी हुने भएकाले यो सम्झौता कति समय टिक्छ भन्नेमा विश्व चिन्तित छ।
५. युद्धविराम इरानको आक्रमणपछि आयो
ट्रम्पले इरानका तीन आणविक स्थापनामा हमला गरेपछि, अमेरिकी प्रतिघातको आशंकाबीच युद्धविरामको सम्भावना लगभग असम्भवजस्तै देखिएको थियो। तर इरानको जवाफी हमला अपेक्षाकृत “नरम” देखियो। कतारले अल उदैद अमेरिकी सैन्य बेसमा प्रहार गरिएका सबै इरानी मिसाइलहरू अवरोध गर्यो, सिवाय एउटा, जुन जनधनको क्षति नहुने स्थानमा खस्यो। ट्रम्पले इरानलाई “पूर्व सूचना दिएकोमा” धन्यवादसमेत दिएका छन्।
६. गाजा अब अर्को मोर्चा बन्ने त?
ट्रम्पको युद्धविराम घोषणापछि इजरायली विपक्षी नेता याएर लापिडले भने, “अब गाजाको मोर्चा बन्द गर्ने समय आएको छ।” उनले थपे, “बंधकहरू घर ल्याउने, युद्ध अन्त्य गर्ने र इजरायलले पुनर्निर्माण सुरु गर्नुपर्ने बेला हो।” गाजामा हालसम्म ५५,००० भन्दा बढीको मृत्यु भइसकेको छ र दर्जनौं इजरायली बन्धकहरू अझै पनि कब्जामा छन्। ‘Hostages and Missing Families Forum’ ले विज्ञप्ति जारी गर्दै भनेको छ, “जो इरानसँग युद्धविराम गर्न सक्छ, उसले गाजाको युद्ध पनि अन्त्य गर्न सक्छ।”
ट्रम्पको घोषणाले क्षणिक आशा जगाए पनि, युद्धविरामको भविष्य अझै अनिश्चित छ। इजरायल र इरानको अविश्वास, क्षेत्रीय तनाव, र गाजामा जारी द्वन्द्वबीच यो सम्झौता कति टिकाउ हुने हो, त्यो हेर्न बाँकी छ।
इरान–इजरायल युद्धविरामको खबरपछि तेलको मूल्यमा भारी गिरावट
इरान र इजरायलबीच युद्धविरामको खबर आएपछि विश्व बजारमा तेलको मूल्यमा उल्लेखनीय गिरावट आएको छ। यसले सम्भावित आपूर्ति अवरोधप्रति लगानीकर्ताहरूको चिन्ता कम गरिदिएको विश्लेषण गरिएको छ।
तेलको मूल्यमा गिरावट
मंगलबार युरोपेली बजार खुल्दासँगै तेलको मूल्य थप घटेको देखिएको छ।
प्रतिक्रिया