अफगानिस्तानको पूर्वी भागमा आएको ६.० रिक्टर स्केलको शक्तिशाली भूकम्पले ठूलो जनधनको क्षति पुर्याएको छ। तालिबानको आन्तरिक मामिला मन्त्रालयका अनुसार हालसम्म ८०० भन्दा बढी मानिसको मृत्यु पुष्टि भएको छ भने हजारौं घाइते भएका छन्।
भूकम्पको विवरण
-
मापन : ६.० रिक्टर स्केल
-
गहिराइ : ८ किलोमिटर (५ माइल) — सतहमै नजिक भएकाले क्षति बढी।
-
कम्पनको प्रभाव : राजधानी काबुलदेखि पाकिस्तानको इस्लामाबादसम्म अनुभव।
-
एपिसेन्टर : पूर्वी अफगानिस्तानका दुर्गम गाउँहरू।
क्षतिको अवस्था
-
दर्जनौं गाउँहरू पूर्ण रूपमा भत्किएका र ध्वस्त अवस्थामा पुगेका छन्।
-
सयौं मानिसहरू अझै भग्नावशेषमुनि फसेको आशंका।
-
केही गाउँका घरहरू पूरै ढलेर माटोको थुप्रो मात्र बाँकी।
-
दुर्गम क्षेत्रमा क्षति मूल्यांकन कठिन भएकोले मृतक संख्या अझै बढ्न सक्ने अनुमान।
उद्धार कार्य
-
दुर्गम क्षेत्रमा पुग्न कठिन भएकाले उद्धारमा समस्या।
-
हेलिकप्टरमार्फत उद्धार कार्य भइरहेको छ।
-
घाइतेलाई उद्धार गरी नजिकैका अस्पतालहरूमा पुर्याउने प्रयास जारी।
प्रत्यक्षदर्शीका भनाइ
अफगान पत्रकार यामा बारिज, जो भूकम्पको केन्द्रतर्फ यात्रा गरिरहेका छन्, भन्छन् :
-
“सम्पूर्ण गाउँहरू सपाट बनेर माटोमा मिलिएका छन्।
-
धेरै मानिसहरू अवशेषभित्रै चिच्याइरहेका छन्।
-
उद्धार कार्य धमाधम भए पनि उपकरण र जनशक्ति अपर्याप्त देखिन्छ।”
सम्भावित असर
-
-
घर, विद्यालय, मस्जिदलगायत संरचनाहरू भत्किएका छन्।
-
खानेपानी र बिजुलीको आपूर्ति अवरुद्ध।
-
प्रभावित क्षेत्रमा स्वास्थ्य सामग्री र औषधिको तीव्र अभाव।
-
मृतक संख्या अझै बढ्ने प्रबल सम्भावना।
-
तालिबान आन्तरिक मन्त्रालयका अनुसार अहिलेसम्म ६०० भन्दा बढीको मृत्यु भएको पुष्टि भएको छ भने १,५०० भन्दा बढी घाइते भएका छन्।
उद्धार र तालिबानको प्रतिक्रिया
तालिबान सरकारका प्रवक्ता जबिउल्लाह मुजाहिदले प्रधानमन्त्री कार्यालय अन्तर्गत विशेष समिति गठन भएको र पीडितका लागि कोष छुट्याइएको बताएका छन्। आवश्यकता परे थप बजेट दिने तयारी भएको उनले जनाएका छन्।
-
पीडितलाई खाना, औषधि र अत्यावश्यक सामग्री पुर्याउने प्रयास भइरहेको छ।
-
केही स्थानमा हेलिकप्टरमार्फत उद्धार भइरहेको छ तर पहाडी भूभाग र भूकम्पपश्चात् आएको पहिरोका कारण उद्धार कार्य कठिन बनेको छ।
प्रत्यक्षदर्शी र स्थानीय स्थिति
-
मजार दारा, नुरगल क्षेत्रका एक स्थानीय बासिन्दाले ९५% गाउँ ध्वस्त भएको भन्दै “हाम्रो गाउँ पूर्ण रूपमा माटोमा मिल्यो, मरेका र घाइतेहरू असंख्य छन्” भन्दै सहयोगको अपिल गरेका छन्।
-
सायेद अब्दुल्लाह निझामी, BBC अफगान सेवा पत्रकारका अनुसार कुनारको धेरै गाउँहरूमा राति उद्धार पुग्नै सकेन, जसले धेरैलाई भग्नावशेषमुनि ज्यान गुमाउन बाध्य बनायो।
-
सायेद रहीम, उद्धार टोली समन्वयक,का अनुसार घाइतेहरूलाई एम्बुलेन्स वा हेलिकप्टरमार्फत जलालाबाद लैजाँदै छ। उनी भन्छन्, “अधिकृत मृतक संख्या कम देखिएको छ, वास्तविक संख्या अझै धेरै हुन सक्छ।”
-
जलालाबाद अस्पतालमा सयौं घाइते, जसमा महिला र बालबालिका धेरै छन्, भर्ना गरिएका छन्। औषधि र जनशक्ति अभावका कारण अस्पतालहरू अत्यधिक चापमा परेका छन्।
भूकम्पको विशेषता
-
एपिसेन्टर : जलालाबादबाट २७ किमी टाढा कुनार क्षेत्र।
-
गहिराइ : ८ किलोमिटर मात्र, सतहमै नजिक भएकाले विनाशकारी।
-
कम्पन अनुभव : काबुलदेखि पाकिस्तानको पेशावरसम्म।
-
स्थानीयहरूको भनाइअनुसार रातभर “डर र त्रासको वातावरण” छापिएको थियो।
मानवीय संकट
-
पूरा गाउँहरू भग्नावशेषमा परिणत भएका छन्।
-
दुई उपत्यका (भ्याली) अझै उद्धार टोली पुग्न नसकेको, बाटोमा पहिरो परेका कारण सडक अवरुद्ध।
-
अस्पतालहरूमा औषधि र स्वास्थ्यकर्मीको कमी। धेरै पीडितका आफन्तहरूले औषधि आफैं किन्नुपर्ने अवस्था।
-
अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगका लागि तालिबान सरकारले आह्वान गरेको छ। जापानी दूतावास र संयुक्त राष्ट्रसंघीय निकायहरूले सहयोगको आश्वासन दिएका छन्।
यो भूकम्पले अफगानिस्तानलाई फेरि ठूलो मानवीय संकटतर्फ धकेलेको छ।
-
तत्कालीन प्राथमिकता : उद्धार, स्वास्थ्य उपचार, सुरक्षित आश्रय, खाना र पानीको आपूर्ति।
-
दीर्घकालीन चुनौती : पहाडी भूगोल, कमजोर पूर्वाधार, गरिबी र असुरक्षित बस्तीका कारण भूकम्पीय जोखिम बारम्बार विपत्तिमा परिणत हुने अवस्था।
(१० भाषामा अमेरिकाबाट प्रकाशित, निष्पक्ष, स्वतन्त्र, संसारका १७५ भन्दा बढी देशमा पढिने पत्रिका)
प्रतिक्रिया