** Updated on 9:00 am NY Times, Friday, August 15, 2025

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युक्रेन शान्ति प्रक्रियामा बाधा पुर्‍याए रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले “अत्यन्त गम्भीर” आर्थिक नतिजा भोग्नुपर्ने चेतावनी दोहोर्याएका छन्। अलास्का जानुअघि एयर फोर्स वनमा पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै उनले आफ्नो चेतावनी पुनः दोहोर्याए।

अमेरिका र रूसबीच २०२१ पछि हुने यो पहिलो शिखर बैठक अलास्कामा हुँदैछ, जसको मुख्य एजेन्डा मस्कोको युक्रेनमाथिको युद्ध अन्त्य गर्नु रहनेछ। यसैबीच, पुटिनले अमेरिका–रुसबीच नयाँ आणविक हतियार सम्झौतामा पुग्ने सम्भावना संकेत गरेका छन्, यद्यपि शुक्रबारको छलफलमा त्यो विषय एजेन्डामा पर्छ कि पर्दैन भन्ने स्पष्ट छैन।

** Updated on 7:15 am NY Times, Friday, August 15, 2025

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनबीचको ऐतिहासिक शिखर बैठक शुक्रबार अमेरिकाको अलास्कामा हुँदैछ। अहिले शुक्रबार बिहान ट्रम्प वाशिङटन डिसीबाट अलास्काको एन्करेज प्रस्थान गर्नेछन्। भौगोलिक हिसाबले वाशिङटन र मस्को दुबैबाट केही हदसम्म समान दूरीमा पर्ने एन्करेजलाई बैठक स्थलको रूपमा छनोट गरिएको हो। उल्लेखनीय रूपमा, सन् १८६७ मा अमेरिका रुसबाट अलास्का किनेको थियो।

यो उच्चस्तरीय बैठक जुन २०२१ को जुन महिनामा तत्कालीन राष्ट्रपति जो बाइडेनको कार्यकालमा भएको अमेरिक–रुस शिखर बैठकपछि पहिलो हो। त्यो बैठकको आठ महिनापछि मात्र पुटिनले युक्रेनमाथि आक्रमण सुरु गरेका थिए।

ट्रम्पले यस बैठकलाई “महसुस गर्ने” प्रारम्भिक छलफलको रूपमा वर्णन गरेका छन् र आफूको पहिलो प्राथमिकता युक्रेनमा युद्धविराम सम्भव छ कि छैन भन्ने निर्धारण गर्नु हुने बताएका छन्। उनका अनुसार, यो कुरा उनले “पहिलो दुई मिनेटमै” पत्ता लगाउन सक्नेछन्।

“म यहाँ कुनै सम्झौता गर्न आएको छैन, त्यो मेरो हातमा छैन,” ट्रम्पले भने, “तर म चाहन्छु पुटिन र युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लादिमिर जेलिन्स्की दुवैका लागि उपयुक्त सम्झौता होस्। म युद्धविराम चाहन्छु। दुवै पक्षको लागि उत्तम सम्झौता हुनुपर्छ।”

तर उनले चेतावनी दिए— यदि पुटिनले युद्ध अन्त्य गर्न सहमत भएनन् भने रुसले “अत्यन्त गम्भीर परिणाम” भोग्नु पर्नेछ। साथै उनले वास्तविक रूपमा बढी महत्व दोस्रो बैठकलाई दिने बताए, जसमा पुटिन, जेलिन्स्की, आफू र सम्भवतः केही युरोपेली नेताहरू पनि सहभागी हुनेछन्।

ट्रम्पका अनुसार, यो पहिलो बैठकले दोस्रो बैठकको बाटो खोल्नेछ र त्यसमा भूमिसम्बन्धी सम्झौता जस्ता संवेदनशील मुद्दाहरू पनि उठ्न सक्नेछन्— जुनबारे जेलिन्स्कीले पहिले नै असहमति जनाइसकेका छन्।

शुक्रबारको शिखर बैठकमा जेलिन्स्की सहभागी हुने छैनन्। ह्वाइट हाउसका प्रवक्ता क्यारोलिन लेभिटका अनुसार यो बैठक पुटिनको अनुरोधमा तय गरिएको हो र यसको उद्देश्य युद्ध अन्त्यका सम्भावनाहरू बुझ्नु हो। तर जेलिन्स्कीले युक्रेनलाई बाहिर राखेर युद्ध अन्त्य गर्ने कुनै निर्णय “असंभव” भएको स्पष्ट बताउँदै आएका छन्।

जेलिन्स्कीले पुटिनसँग प्रत्यक्ष भेट्न तयार रहेको तर पुटिनले अस्वीकार गरेको पनि बताएका छन्। उनले भने, “युक्रेनबिना गरिएका निर्णयहरू शान्तिविरुद्धका निर्णय हुन्, ती निर्णयहरू कहिल्यै लागू हुँदैनन्। हामीलाई आवश्यक छ— वास्तविक, जीवित शान्ति।”

हालसालै उनले भनेका छन्— “अहिले कुनै संकेत छैन कि रुस युद्ध अन्त्यको तयारीमा छ।” उनका अनुसार, युक्रेन, अमेरिका, युरोप र शान्ति चाहने अन्य मुलुकहरूको संयुक्त दबाबले मात्र रुसलाई शान्तिमा ल्याउन सकिन्छ।

यसैबीच, टर्कीका राष्ट्रपति रेचेप तैयप एर्दोआनले युक्रेन, अमेरिका, रुस र टर्कीबीचको उच्चस्तरीय बैठक आयोजना गर्न तयार रहेको संकेत दिएका छन्। टर्की यसअघि पनि यस्ता वार्ता आयोजना गरिसकेको छ, जसले स्थायी युद्धविराम ल्याउन नसके पनि हजारौँ बन्दीहरूको आदानप्रदान सम्भव भएको थियो।

पुटिनले भने ट्रम्पको “ईमानदार शान्ति प्रयास”को प्रशंसा गर्दै, अमेरिकाले संघर्ष अन्त्यका लागि “सक्रिय र वास्तविक प्रयास” गरिरहेको बताएका छन्। उनले अमेरिकासँग रणनीतिक आणविक हतियार नियन्त्रण सम्बन्धी नयाँ सम्झौताको सम्भावना पनि संकेत गरेका छन्।

रुस र अमेरिकासँग विश्वकै सबैभन्दा ठूलो आणविक भण्डार छ र दुवै देशबीचको न्यू स्ट्राटेजिक आर्म्स रिडक्सन ट्रीटी (New START) आगामी फेब्रुअरीमा समाप्त हुने भएकाले यस बैठकमा आणविक मुद्दा पनि महत्वपूर्ण हुने देखिन्छ।

बैठकको अघिल्लो दिन, पत्रकारहरूले ट्रम्पलाई सोधे— “यो बैठकले पुटिनलाई युक्रेनमाथिको आक्रमणका लागि पुरस्कृत गर्ने हो कि?” ट्रम्पले उत्तर दिए— “कदापि होइन। यो युद्ध कहिल्यै सुरु नै हुनु हुँदैनथ्यो, मेरो कार्यकालमा त यसको चर्चा पनि भएको थिएन। अहिले म यहाँ आएको एक मात्र कारण यो हो— के म यसलाई अन्त्य गर्न सक्छु भनेर हेर्न। यो बाइडेनको युद्ध हो।”