अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनसँग अलास्कामा भएको युक्रेन सम्बन्धी वार्तामा “सम्झौता त भएन, तर ठूलो प्रगति भएको” बताएका छन्। करिब तीन घण्टा लामो बैठकपछि पत्रकारहरूलाई दिएको जानकारीमा ट्रम्पले भने, “हामी अझै त्यहाँ पुगेका छैनौँ।”

पुटिनले आफू “संघर्ष अन्त्य गर्न ईमानदारीपूर्वक इच्छुक” भएको बताएका छन्, तर थप विवरण दिएका छैनन्। दुवै नेताले पत्रकारहरूसँग प्रत्यक्ष प्रश्न–उत्तर भने गरेनन्। शान्ति निर्माता र सम्झौतामा सफल नेता भनेर आफूलाई प्रस्तुत गर्न मन पराउने ट्रम्प यसपटक भने कुनै ठोस सम्झौता वा युद्धविरामबिना अलास्काबाट फर्किने देखिन्छ, अमेरिकी मिडियाले टिप्पणी गरेको छ।

बैठक अघि एन्करेजको विमानस्थलमा दुवै नेताले दुई पटक हात मिलाउँदै न्यानो अभिवादन आदान–प्रदान गरे र त्यसपछि ट्रम्पको लिमोजिनमा सँगै शिखर बैठक स्थलतर्फ प्रस्थान गरेका थिए।

यस शिखर बैठकमा निमन्त्रणा नपाएका युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लादिमिर जेलिन्स्कीले भने, “वार्ताको दिन पनि रूसीहरूले हत्या गरिरहेका छन्,” भन्दै युक्रेन, अमेरिका र रूसका नेताहरूबीच संयुक्त बैठक आवश्यक रहेको बताएका छन्।

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनबीच अलास्कामा सम्पन्न युक्रेन युद्धबारेको शिखर बैठकमा केही प्रगति भएको दाबी गरिए पनि कुनै ठोस सम्झौता भएन।

“सम्झौता तब मात्र हुन्छ जब सम्झौता हुन्छ”
ट्रम्पले पत्रकारहरूसँग भने, “हामीले ठूलो प्रगति गरेका छौँ, तर सम्झौता भएको छैन। सम्झौता तब मात्र हुन्छ जब वास्तवमै सम्झौता हुन्छ।” उनले अब नाटो र कीभ (युक्रेन)सँग सम्पर्क गर्ने बताए।

बैठकको दिनको क्रम
पुटिन र ट्रम्प दुवैजना आफ्नो–आफ्नो राष्ट्रपतिको विमानमार्फत बैठक स्थल पुगे। रातो कार्पेट स्वागतपछि दुवै अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पको लिमोजिनमा सँगै प्रस्थान गरे। सुरुवाती योजनाअनुसार एकान्त भेट हुने अपेक्षा भए पनि अन्ततः दुवै नेताले आफ्ना सल्लाहकारहरूसहित बन्द ढोकाको बैठकमा छलफल गरे।

युक्रेन बाहिर
यस बैठकमा युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लादिमिर जेलिन्स्की सहभागी थिएनन्। उनले बैठकअघि नै अमेरिका प्रति आशा व्यक्त गर्दै भनेका थिए, “हामी अमेरिकामा भर पर्छौँ।” जेलिन्स्कीले ट्रम्पले प्रस्ताव गरेको त्रिपक्षीय अर्को बैठकको स्वागत गरे पनि, अर्थपूर्ण शान्ति वार्ताको आधार भने केवल युद्धविराम हुनुपर्ने अडान दोहोर्याए।

अलास्कामा ट्रम्प–पुटिन शिखर बैठक : के भयो ? किन सम्झौता भएन ? युद्धविरामबारे के भयो ?

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनबीच २०२१ पछि पहिलोपटक भएको अमेरिका–रुस शिखर बैठक अलास्काको एन्करेजमा सम्पन्न भयो। मुख्य एजेन्डा युक्रेनमा जारी युद्धको अन्त्य र सम्भावित युद्धविराम थियो।

के भयो ?

दुवै नेता आफ्नो–आफ्नो राष्ट्रपतिको विमानमार्फत बैठक स्थल पुगे र रातो कार्पेट स्वागतपछि अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पको लिमोजिनमा सँगै प्रस्थान गरे। प्रारम्भिक योजनाअनुसार एकान्त भेट हुने अपेक्षा भए पनि, अन्ततः दुवै नेताले आफ्ना सल्लाहकारहरूसहित बन्द ढोकाको छलफल गरे। करिब तीन घण्टा लामो छलफलपछि दुवैले “ठूलो प्रगति” भएको दाबी गरे तर कुनै ठोस सम्झौता घोषणा भएन।

पुटिनले बैठकलाई “युद्ध समाधानको प्रारम्भिक बिन्दु” भने र आफू “संघर्ष अन्त्य गर्न ईमानदारीपूर्वक इच्छुक” रहेको बताए। तर उनले युद्धको “मूल कारणहरू” हटाउनुपर्ने आवश्यकता औंल्याए र युक्रेन तथा युरोपलाई वार्तालाई “बिगार्ने प्रयास नगर्न” चेतावनी दिए।

ट्रम्पले भने, “सम्झौता तब मात्र हुन्छ जब सम्झौता हुन्छ,” भन्दै अझै केही महत्वपूर्ण बुँदामा मतभेद बाँकी रहेको स्वीकारे। धेरै बुँदामा सहमति भए पनि एउटा “सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण” विषयमा अझै निर्णय हुन नसकेको उनले जनाए।

बैठकको अन्त्यमा पुटिनले ट्रम्पलाई “अर्को पटक मस्कोमा” भेट्ने प्रस्ताव गर्दै औपचारिक निमन्त्रणा दिएका छन्।

किन सम्झौता भएन ?

बैठकको प्रमुख अवरोध युद्धविरामबारे ठोस सहमति नजुट्नु हो।

• पुटिनले “मूल कारण” हटाउनुपर्ने अडान राखे, तर स्पष्ट विवरण दिएनन्।

• ट्रम्पले युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लादिमिर जेलिन्स्की र युरोपेली नेताहरूको सहमतिबिना कुनै सम्झौता सम्भव नभएको बताए।

• जेलिन्स्की बैठकमा सहभागी थिएनन् र उनले युद्धविरामलाई मात्र अर्थपूर्ण वार्ताको आधार मानेका छन्।

युद्धविरामबारे के भयो ?

युद्धविराम प्रत्यक्ष सम्झौता भएन। ट्रम्पले भने, “हामी धेरै मानिसहरूको ज्यान जोगाउन सक्छौं,” र पुटिन पनि त्यस्तै चाहन्छन् भन्ने विश्वास व्यक्त गरे। तर समयसीमा वा कार्यान्वयनबारे कुनै प्रत्यक्ष सहमति सार्वजनिक भएन।

को जित्यो, को हार्‍यो ?

• ट्रम्प:

  • Gain: एकतर्फी सम्झौता नगरी अमेरिका र सहयोगीहरूको भूमिकालाई कायम राखे, जसले युरोपेली र युक्रेनी नेताहरूलाई राहत दियो।

  • Loss: शान्ति निर्माता र ‘डिल मेकर’को छवि साबित गर्न सकेनन्। ठोस नतिजा नआउँदा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिष्ठामा केही असर पर्छ।

• पुटिन:

  • Gain: कूटनीतिक वैधता बढाउने अवसर पाए, बैठकलाई संवादको सुरुवातका रूपमा प्रस्तुत गरे र ट्रम्पलाई मस्कोमा निम्तो दिँदै सम्बन्ध सुदृढ देखाए।

  • Loss: युद्धविराम वा प्रतिबन्धबारे तत्काल राहत पाउन सकेनन्।

अब प्रतिक्रिया के हुने ?

• युक्रेन र युरोपेली देशहरू: बैठकको नतिजा ‘सावधानीपूर्वक स्वागत’ गर्ने, तर ठोस कदमको प्रतीक्षा गर्ने।

• रूस: पुटिनले यो बैठकलाई आफ्नो कूटनीतिक छवि बलियो बनाउने गरी प्रचार गर्ने, तर युद्धविराम नहुँदा आन्तरिक आलोचना सम्भावित।

• अमेरिका: ट्रम्पले नाटो, युक्रेन र अन्य सहयोगीहरूसँग सम्पर्क गरेर अर्को चरणको वार्ताको तयारी गर्ने, सम्भवतः त्रिपक्षीय बैठकमा जेलिन्स्कीलाई सहभागी गराउने।

•