गाजा क्षेत्रमा कार्यरत सयभन्दा बढी अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग संस्थाहरूले इस्रायलले खाद्यान्न वितरण रोकिरहेको आरोप लगाउँदै गाजामा “भोकमरीको महामारी” तीव्र गतिमा फैलिएको गम्भीर चेतावनी दिएका छन्।
गाजाको हमास-नियन्त्रित स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार पछिल्लो २४ घण्टाभित्र मात्र कुपोषणका कारण १० जनाको मृत्यु भइसकेको छ। यसले मानवीय संकट गहिरिएको स्पष्ट संकेत दिएको छ।
तर इस्रायलले भने सहायता रोकेको आरोप अस्वीकार गर्दै गाजामा अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूले लिन बाँकी करिब ९५० ट्रक बराबरको राहत सामग्री तयारी अवस्थामा रहेको दाबी गरेको छ।
बीबीसीका मध्यपूर्व संवाददाता योलान्ड नलका अनुसार, गाजामा राहत सामग्री किन जनतासम्म नपुगिरहेको भन्ने विषयमा धेरै जटिल कारणहरू छन्। राहत सामग्री सीमामा अल्झिरहेको छ, वितरण प्रणाली अव्यवस्थित छ, र लगातारको द्वन्द्वले वितरण असम्भवजस्तै बनाएको छ।
गाजामा रहेका बीबीसी संवाददाता रुस्दी अबुअलउफ भन्छन्, “यहाँ दैनिक दाल र एक रोटी खान मात्र पनि ६०० सेकेल (झन्डै १३३ पाउन्ड) लाग्छ। यो सामान्य नागरिकका लागि असह्य छ।”
यसबीच, इस्रायली सेनाले आफ्नो स्थल तथा हवाई आक्रमण निरन्तर जारी रहेको जनाएको छ। बुधबार गाजामा इस्रायली हवाई आक्रमणबाट कम्तीमा १७ जनाको ज्यान गएको हमास-नियन्त्रित सिभिल डिफेन्स एजेन्सीले जनाएको छ।
गाजामा मानवीय संकट चरमचुलीमा पुग्न थालेको छ। कुपोषणबाट बालबालिका र वृद्धहरूको मृत्यु भइरहेका बेला इस्रायल र अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग संस्थाहरूबीच सहयोग वितरणको जिम्मेवारी र निष्क्रियताबारे गम्भीर आरोप–प्रत्यारोप चलिरहेको छ। युद्ध रोकिएन भने, गाजाको लाखौं नागरिकको जीवन अझ भयावह बन्ने निश्चित देखिन्छ।
गाजा क्षेत्रमा भोकमरी, कुपोषण, असुरक्षित प्रसूति, र राहत आपूर्तिको चरम संकटले हजारौंको जीवन संकटमा परेको छ। बीबीसी, डब्लुएचओ, युएनएफपीए, र गाजा ह्यूम्यानिटेरियन फाउन्डेसन (GHF) का तथ्यांकसहितको विस्तृत प्रतिवेदन यस प्रकार छ:
१. GHF: “हामी राहत वितरण प्रणालीमा सुधार गर्दैछौं”
अमेरिका र इस्रायलको सहयोगमा स्थापना गरिएको Gaza Humanitarian Foundation (GHF) ले भर्खरैको अपडेटमा गाजामा राहत वितरण विधि “लगातार सुधार भइरहेको” जनाएको छ।
-
नयाँ पाइलट योजनाअन्तर्गत १३ ट्रक आलु गाजामा पुर्याइएको बताइएको छ।
-
यसअघि ५० ट्रक बराबरका दुई मिलियन खाना प्याकेटहरू पनि गाजामा वितरण गरिएको थियो।
-
GHF ले अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग संस्थाहरुलाई “हाम्रो प्रयासमा सहभागी हुन” आह्वान गरेको छ।
तर यसबीच १०० भन्दा बढी राहत संस्थाहरूले गाजामा “भोकमरी महामारी” फैलिएको चेतावनी जारी गरिसकेका छन्।
२. गर्भवती महिला र शिशुहरूमा गम्भीर असर
ब्रिटिश प्यारामेडिक स्याम सियर्स का अनुसार:
-
गाजाको UK-Med फील्ड अस्पतालमा अत्यधिक कुपोषण भएका बिरामी आइरहेका छन्।
-
“गर्भवती महिलाहरू कुपोषित छन्, जुन गर्भमा हुर्किरहेका शिशुका लागि खतरनाक छ,” सियर्सले बताएका छन्।
-
अस्पतालमा अब मात्र राइस र टिनमा बन्द तरकारी उपलब्ध छ, ताजा खाना भेटिन्न।
UNFPA (संयुक्त राष्ट्र प्रजनन स्वास्थ्य संस्था) ले चेतावनी दिएको छ:
-
“भोक, मानसिक तनाव र स्वास्थ्य संरचना ध्वस्त भएकाले गाजामा ‘विनाशकारी’ प्रसूति परिणाम आउन सक्छ।”
-
सन् २०२५ को पहिलो छ महिनामा गाजामा २२० आमाको मृत्यु भएको छ, जुन २०२२ को तुलनामा २० गुणा बढी हो।
३. इस्रायलले यूएनको मानवीय कार्यालय OCHA मा कडाइ गर्ने
संयुक्त राष्ट्रसंघको सुरक्षा परिषदमा बोल्दै इस्रायली प्रतिनिधि ड्यानी ड्यानोन ले भने:
-
UN OCHA का महत्वपूर्ण कर्मचारीको भिसा नवीकरण नहुने र दर्जनौं स्टाफको सुरक्षा जाँच गरिनेछ।
-
OCHA माथि हमाससँग सम्बन्ध रहेको भन्दै गम्भीर आरोप लगाइएको छ (तर प्रमाण प्रस्तुत गरिएको छैन)।
-
OCHA ले यसअघि गाजामा “अन्तिम जीवनदायी सेवा पनि धराशायी हुन थालेको” चेतावनी दिएको थियो।
४. WHO: पाँच वर्षमुनिका बालबालिकामा कुपोषणबाट मृत्यु बढ्दै
विश्व स्वास्थ्य संगठन (WHO) का महानिर्देशक टेड्रोस एडहानोम गेब्रेयेसस भन्छन्:
५. स्थानीय बासिन्दा र परिवारको सङ्घर्ष
⬩ महमूद अबु दक्का (६ जना सन्तानका बाबु):
-
३ केजी मैदा दैनिक खरिद गर्न $१८० लाग्छ (युकेमा £४ मा पाइन्छ)।
-
एक बोतल दूधको फार्मुला $१५०, डायपरको मासिक खर्च $४५० नाघ्छ।
-
“हामी बिहान र बेलुका मात्र एक रोटी खान पाउँछौं, दिउँसो भोकै बस्नुपर्छ,” उनी भन्छन्।
⬩ हना अलमधुन (४० वर्षीय महिला, उत्तर गाजा):
६. GHF को राहत वितरण प्रणालीमाथि विवाद
GHF ले गाजामा ४ राहत वितरण केन्द्र सञ्चालन गरिरहेको बताएको छ, जुन संयुक्त राष्ट्रसंघअन्तर्गतका ४०० भन्दा बढी केन्द्रको तुलनामा धेरै कम हो।
-
पछिल्ला ६ हप्तामा GHF केन्द्र नजिकै ६७४ जना मारिएको संयुक्त राष्ट्रको मानवअधिकार कार्यालयको तथ्यांक।
-
केन्द्रहरूमा गोली चलाउने र भिड नियन्त्रणका क्रममा मृत्यु हुने रिपोर्ट दैनिकजसो आइरहेका छन्।
-
GHF का अनुसार ४ मध्ये एक केन्द्र ४ जुलाईदेखि बन्द, अर्को १६ जूनपछि नखुलेको।
७. मानवीय कर्मचारीहरू आफैं भोकै, मुर्छा पर्ने अवस्था
पूर्व शिक्षक मैसुन नामक UNRWA कर्मचारी भन्छिन्:
-
“हिजो दिउँसो ३ बजे आधा टुक्रा रोटी खाएको थिएँ, आज बिहान काममा आइपुग्दा बेहोस भएँ।”
-
“केही दिनदेखि निन्द्रै छैन, लगातार बमबारी भइरहेको छ।”
-
“मेरा छोराछोरी भोकले चुपचाप बस्छन्, म केही गर्न सक्दिन।”
-
“हामीलाई केवल मर्यादापूर्ण जीवन र मानव अधिकार चाहिएको हो।”
निष्कर्ष:
गाजा अहिले इतिहासकै सबैभन्दा भयावह मानवीय संकटको सामना गरिरहेको छ। हजारौं गर्भवती महिला, बालबालिका, वृद्धवृद्धा र सामान्य जनता भोक, कुपोषण र तनावको चपेटामा छन्। इस्रायल–हमास संघर्षको बीचमा राहत सामग्री अवरोध र राहतकर्मीमाथि आक्रमणले स्थितिलाई झनै भयावह बनाइरहेको छ। यसबीच UN निकायहरूको स्वतन्त्र काम गर्न पाउने अधिकारमा पनि इस्रायली हस्तक्षेपले संकटको समाधान झन् टाढा पुगेको देखिन्छ।
(१० भाषामा अमेरिकाबाट प्रकाशित, निष्पक्ष, स्वतन्त्र, संसारका १७५ भन्दा बढी देशमा पढिने पत्रिका)
प्रतिक्रिया