🌐 नेपाल राष्ट्र बैंकको नयाँ गभर्नर नियुक्त

🔹 गभर्नर नियुक्ति

• नेपाल राष्ट्र बैंकले १८औँ गभर्नर पाएको छ – डा. विश्वनाथ पौडेल गभर्नर नियुक्त।

• महाप्रसाद अधिकारीको कार्यकाल सकिएको ४४ दिनपछि नयाँ गभर्नर नियुक्त गरिएको हो।

• सत्तारूढ गठबन्धन नेपाली कांग्रेस र नेकपा (एमाले) बीच लामो रस्साकस्सीपछि नियुक्ति सम्भव।

• 

🔹 नियुक्ति प्रक्रिया

• सिफारिस समिति चैत ११ गते गठन भए पनि सदस्यको राजीनामाले प्रक्रिया ढिलो भयो।

• मंगलबार पहिलोपटक सिफारिस समितिको बैठक बसेर पौडेलसहितको नाम सिफारिस गरियो।

• प्रारम्भिक सिफारिस समिति गठनमा पनि डा. पौडेल सदस्य थिए।

🔹 राजनीतिक विवाद

• नेपाली कांग्रेसले गभर्नरका लागि डा. गुणाकर भट्टलाई अघि सारेको थियो।

• कार्यवाहक गभर्नर डा. नीलम ढुंगाना तिम्सिनाले राजीनामा अस्वीकृत गरेपछि कांग्रेसले डा. पौडेलको नाम अघि सारेको।

• डा. पौडेलले वैशाख २८ गते सिफारिस समितिबाट राजीनामा दिएका थिए।

🔹 सत्ता गठबन्धनमा तिक्तता

• कांग्रेस र एमालेबीच विश्वासको संकटका कारण बैठक बस्न सकेको थिएन।

• शेरबहादुर देउवा आक्रोशित भएपछि मात्र प्रधानमन्त्री सक्रिय।

• देउवा र ओलीबीच भेटवार्तापछि समझदारी बनेको र मंगलबार बैठक बसेर निर्णय भएको।

🔹 मन्त्रिपरिषद्को निर्णय

• सिफारिस पेसलगत्तै मन्त्रिपरिषद्को बैठकले पौडेललाई गभर्नर नियुक्त गर्‍यो।

📘 को हुन् डा. विश्वनाथ पौडेल?

• जन्म: वि.सं. २०३२ साल, चितवनको रत्ननगर नगरपालिका।

• शिक्षा: PhD अमेरिकाको क्यालिफोर्निया विश्वविद्यालयबाट।

• अनुभव:

  • राष्ट्रिय योजना आयोगको उपाध्यक्ष।

  • इसिमोड (ICIMOD) को सञ्चालक समितिका अध्यक्ष।

  • कोलम्बो प्लान काउन्सिलको अध्यक्ष।

🔹 राजनीतिक पृष्ठभूमि

• ०७९ सालको प्रतिनिधिसभा चुनावमा चितवन-१ बाट कांग्रेसका उम्मेदवार।

• रास्वपाका हरि ढकालसँग पराजित, पौडेलले २५,०२२ मत प्राप्त गरेका थिए।

• 🕰️ गभर्नर नियुक्ति किन लम्बियो? के के विवाद भए?

  1. महाप्रसाद अधिकारीको कार्यकाल सकिएपछि रिक्तता

  • राष्ट्र बैंकका तत्कालीन गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीको कार्यकाल सकिएको ४४ दिन बितिसक्दा पनि नयाँ नियुक्ति हुन सकेको थिएन।

  • रिक्त स्थान भए पनि नियुक्ति प्रक्रियामा राजनीतिक रस्साकस्सी बाधक बन्यो।

  ---

  2. सिफारिस समिति गठन भए पनि निष्क्रिय

  • चैत ११ गते गभर्नर सिफारिस समिति गठन गरियो।

  • तर, नेपाली कांग्रेसले गुणाकर भट्टलाई अघि सार्न दबाब दिँदै आफ्ना सदस्यहरूलाई राजीनामा दिन लगायो।

  • दुई सदस्यको राजीनामाले समिति निष्क्रिय भयो, बैठक बस्नै सकेन।

  ---

  3. कार्यवाहक गभर्नरको अडान

  • कांग्रेसले डा. गुणाकर भट्टलाई गभर्नर बनाउने योजनाअनुसार समिति सदस्यहरू हटाउन खोज्यो।

  • तर कार्यवाहक गभर्नर डा. नीलम ढुंगाना तिम्सिनाले राजीनामा स्वीकृत नगरेपछि समस्या जटिल बन्यो।

  • जसका कारण समिति पुनः गठन हुन सकेन, प्रक्रिया थप लम्बियो।

  ---

  4. सत्ता गठबन्धनभित्रको अविश्वास

  • कांग्रेस र एमालेबीच विश्वासको संकट देखियो।

  • सत्तासाझेदारबीच आपसी समझदारीको अभावले गभर्नर चयन प्रक्रिया अगाडि बढ्न सकेन।

  • सिफारिस समितिको बैठक बस्न नसक्नुको मुख्य कारण पनि यही राजनीतिक तिक्तता थियो।

  ---

  5. देउवाको आक्रोश र दबाबपछि प्रक्रिया अघि बढ्यो

  • शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्रीप्रति आक्रोशित भएपछि सत्ता पक्षमा दबाब बढ्यो।

  • देउवा–ओली भेटवार्ताले सहमति तर्फ डो-र्‍यायो, जसपछि समिति सक्रिय भयो।

  • अन्ततः मंगलबार सिफारिस समितिको बैठक बस्यो र डा. विश्वनाथ पौडेलको नाम सिफारिस गरियो।

  ---

  6. राजनीतिक भागबन्डा र सहमतिका आधारमा पौडेल चयन

  • कांग्रेसले पहिले गुणाकर भट्टलाई अघि सारे पनि, अन्ततः समितिमा रहेका डा. पौडेललाई नै साझा उम्मेदवार बनाउने सहमति भयो।

  • यो सहमति राजनीतिक आवश्यकता र चापको बीचमा भएको सम्झौता हो।

  ---

  निष्कर्ष

  • गभर्नर नियुक्त प्रक्रिया ढिलो हुनुको मूल कारण राजनीतिक हस्तक्षेप, सत्ता गठबन्धनको असमझदारी, र प्रक्रियागत अड्चनहरू थिए।

  • विवादित बनाएको पक्ष भनेको – कांग्रेसले आफ्ना उम्मेदवारलाई अघि सार्न समितिमा हस्तक्षेप गर्नु, कार्यवाहक गभर्नरले राजीनामा स्वीकृत नगर्नु, र अन्ततः सत्ता गठबन्धनभित्रको अविश्वास नै हो।