देश ध्वस्त जस्तै छ, खण्डहरमा परिणत भएको छ । त्यहाँ युद्धमा कति मरे लेखा जोखा छैन, करोड भन्दा बढी जनता देश छोडेर भागे, शरणार्थी बने, विदेशी बन्दुक, अनुदान र रिन मा युद्ध लडेर पाउने के हो ? यस्तो राष्ट्रवादको अर्थ र महत्त्व के हुन्छ ? युद्ध समाधान हुँदै होइन, शान्ति समाधान हो । युक्रेनियन जेलेन्स्कीले मात्र होइन संसारभरका अरू जेलेन्स्कीहरुले पनि बुझुन्, चेतुन् । यसको अर्थ रुस ठिक छ वा पुटिन ठिक छन् भनेको कदापि होइन । पुटिन तानासाह नै हुन दुई मत छैन । बुद्धि र विवेक पुराएर जेलेन्स्कीले कदम चालुन्, कमेडियन भएर हँसाउनु र देश चलाउनु फरक कुरा हुन । हिजोको व्हाइट हाउस वार्ता पछि फेरी पनि उनले बुझुन् – यो संसार “जिस्का लाठी उसका भैँस” नै हो । बलिया बाङ्गाकै हो । चेतना भया !
अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीले राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पसँग ओभल अफिसमा भएको बैठकलाई “विफलता” मा परिणत गरेको भन्दै माफी माग्नुपर्ने बताएका छन्। साथै, रुबियोले जेलेन्स्की साँच्चै रूससँगको युद्धमा शान्ति चाहन्छन् कि चाहँदैनन् भन्ने प्रश्न उठाएका छन्।

शुक्रबार सीएनएनकी पत्रकार केटलिन कोलिन्सलाई दिएको विशेष अन्तरवार्तामा, रुबियोले जेलेन्स्कीलाई “यो घटनालाई उनले आफैंका लागि विफलतामा परिणत गरेकोमा माफी माग्नुपर्ने” बताए। ट्रम्प र उपराष्ट्रपति जेडी भ्यान्ससँगको उनको ह्वाइट हाउस बैठक ठूलो विवादमा परिणत भएको थियो। “त्यहाँ गएर द्वन्द्वात्मक बन्ने कुनै आवश्यकता थिएन,” उनले “द सोर्स” कार्यक्रममा भने।

“जब तपाईं यति आक्रामक रूपमा कुरा गर्न थाल्नुहुन्छ – र राष्ट्रपति जीवनभर सम्झौता गर्ने व्यक्ति हुन् – तपाईंले कसैलाई पनि वार्ताको टेबलमा ल्याउन सक्नुहुन्न,” रुबियोले भने।

“त्यसैले, यस्तो लाग्न थाल्छ कि सायद जेलेन्स्कीलाई शान्ति सम्झौता नै चाहिएको छैन। उनले त्यसो भन्छन्, तर सायद होइन,” रुबियोले थपे।
शुक्रबार ओभल अफिसमा राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युक्रेनी समकक्षी भोलोडिमिर जेलेन्स्कीलाई कडा रूपमा झपारेपछि एक असाधारण चर्काचर्की भयो। यो विवादास्पद घटनाले अमेरिकाबाट कीभलाई दिइने सहयोगको अनिश्चित भविष्यलाई झन् प्रस्ट पारिदियो।

यसअघि कुनै पनि अमेरिकी राष्ट्रपतिले आफ्ना अतिथिलाई यसरी सार्वजनिक रूपमा झापाएको यसरी देखिएको थिएन सार्वजनिक रुपमा । ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई झापारे पछि वासिङ्टन र कीभबीचको सम्बन्ध लगभग तत्कालै बिग्रियो। ट्रम्पले एक समयमा त युक्रेनलाई पूरै छाडिदिने धम्कीसमेत दिए।

अमेरिकी सहयोगप्रति पर्याप्त आभार नदेखाएको आरोप लगाउँदै ट्रम्प र उपराष्ट्रपति जेडी भ्यान्सले जेलेन्स्कीलाई कटु शब्दमा आलोचना गरे। उनले युक्रेनलाई रूससँग शान्ति सम्झौताबाट टाढा राखेको आरोपसमेत लगाए। अन्ततः जेलेन्स्कीलाई ह्वाइट हाउसबाट बाहिर पठाइयो, र उनी निराश मुद्रामा बाहिरिए।

“तपाईं अहिले राम्रो अवस्थामा हुनुहुन्न। तपाईंले आफूलाई निकै नराम्रो स्थितिमा पुर्‍याउनुभयो,” ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई भने। “तपाईंसँग अहिले शक्ति छैन। हामीसँग रहेर मात्रै तपाईंले शक्ति प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ।”

“म ताश खेलिरहेको छैन,” जेलेन्स्कीले जवाफ दिए।

आवाज उठाउँदै, थप बहसपछि ट्रम्पले भने, “तपाईं लाखौँ मानिसको जीवनसँग जुवा खेल्दै हुनुहुन्छ। तपाईं तेस्रो विश्वयुद्धसँग जुवा खेल्दै हुनुहुन्छ।”

एकबेला उपराष्ट्रपति जेडी भ्यान्सले जेलेन्स्कीलाई “अमेरिकी पाहुनाहरूको अपमान गर्ने” आरोप लगाए।

“तपाईं पर्याप्त आभारी देखिनुभएको छैन,” ट्रम्पले थपे।

“के तपाईंले एकचोटि पनि ‘धन्यवाद’ भन्नुभएको छ?” भ्यान्सले सोधे।

त्यसपछि ट्रम्प ओभल अफिसमा आफ्ना मुख्य सल्लाहकारहरूसँग छलफल गर्न बसे, जसमा भ्यान्स, विदेशमन्त्री मार्को रुबियो, र अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्ट थिए।

त्यही बेला ट्रम्पले अन्ततः निर्णय गरे कि “जेलेन्स्की वार्ता गर्न तयार अवस्थामा छैनन्।” उनले रुबियो र राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार माइक वाल्ट्जलाई सन्देश दिन निर्देशन दिए – “अब जेलेन्स्कीले जाने समय भइसकेको छ।”

युक्रेनी टोली नजिकै छुट्टै कोठामा पर्खिरहेको थियो, जुन विदेशी नेताहरू ह्वाइट हाउसमा आउँदा सामान्य प्रक्रिया हो। उनीहरू सामान्यतः अरू कोठामा गएर फेरि लन्चका लागि भेट्ने गर्दथे।

तर शुक्रबार, युक्रेनी टोली ह्वाइट हाउसमा भोजन गर्नेवाला थिएन। स्प्रिङ ग्रीन सलाद, रोजमेरी रोस्टेड चिकेन, र क्रेम ब्रुले का प्लेटहरू युक्रेनी पाहुनाहरूले नछोइकनै रह्यो।

प्रेस सचिवको कार्यालयबाहिर हलवेमा राखिएको तयारी खाना जस्ताको तस्तै थियो, जब युक्रेनी प्रतिनिधिलाई “तपाईंहरू जान सक्नुहुन्छ” भनियो।

ह्वाइट हाउसका अधिकारीका अनुसार युक्रेनी टोलीले यो निर्णयको विरोध गर्दै वार्ता जारी राख्न चाहेको थियो। तर तिनीहरूलाई “होइन” भनेर स्पष्ट जवाफ दिइयो।

केहीबेरमै जेलेन्स्की बाहिरिए। उनले आफ्नो दिउँसोको हडसन इन्स्टिच्युटमा दिने योजना गरिएको भाषण रद्द गरे, जसको घोषणा थिंक ट्यांकका एक अधिकारीले सहभागीहरूलाई गरे।

योजनाबद्ध संयुक्त पत्रकार सम्मेलन पनि रद्द गरियो, र जेलेन्स्की काला SUV मा ह्वाइट हाउस छाडे। अमेरिकालाई युक्रेनका दुर्लभ खनिजहरूको पहुँच दिनेसम्बन्धी सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्ने योजना पनि खारेज भयो।

ट्रम्पले अनलाइन पोस्ट गर्दै लेखे कि “जबसम्म उनी शान्तिका लागि तयार हुँदैनन्, तबसम्म जेलेन्स्कीलाई स्वागत गरिँदैन।”

ट्रम्प प्रशासनले यस कूटनीतिक विवादलाई अमेरिकी शक्ति प्रदर्शनको रूपमा बदल्ने प्रयास गर्दै, दक्षिण क्यारोलिनाका रिपब्लिकन सिनेटर लिन्डसे ग्राहामलाई वेस्ट विंग बाहिर मिडियासँग बोल्न पठायो। ग्राहामले जेलेन्स्कीलाई माफी माग्न आग्रह गरे।

ह्वाइट हाउसले एक वक्तव्य जारी गर्दै भने, “राष्ट्रपति ट्रम्प र उपराष्ट्रपति भ्यान्स अमेरिकाका लागि अडिग छन्।”

अब, जेलेन्स्की वासिङ्टनबाट आफ्नो देशको भविष्य र आफ्नो नेतृत्वको भविष्य अन्योलमै छोडेर फर्किनु पर्नेछ।

जेलेन्स्कीको आगमनअघि नै ट्रम्पले उनलाई “तानाशाह” भनेर आलोचना गरेका थिए। तर उनको आगमनको अघिल्लो दिन ट्रम्पले आफ्नो भाषा केही नरम बनाएका थिए।

तर ओभल अफिसको १० मिनेट लामो तनावपूर्ण वार्ताले कूटनीतिक मतभेदभन्दा निकै पर गयो। दुई नेताबीचको दूरी टेलिभिजन क्यामेराहरू अगाडि स्पष्ट देखियो।

ट्रम्प जति पटक सार्वजनिक रूपमा रिसाएको देखिएका थिए, यो झन् गम्भीर थियो।

“तपाईं सम्झौता गर्न तयार हुनुहुन्छ वा छैन? नत्र हामी बाहिरिन्छौँ,” ट्रम्पले भने। “हामी बाहिरियौं भने, तपाईंले आफैं लड्नुपर्नेछ। मलाई लाग्दैन, त्यो राम्रो हुनेछ।”

भ्यान्स, जसले आफ्नो उपराष्ट्रपतित्वको पहिलो हप्ताहरूमा ओभल अफिसका बैठकहरूमा प्रायः मौनता अपनाएका थिए, शुक्रबारको बैठकमा खुल्लमखुल्ला जेलेन्स्कीलाई चुनौती दिए।

गएको वर्ष ट्रम्पको चुनावी अभियानमा सामेल हुनु अघि, भ्यान्स अमेरिकी सहायता विरुद्धका सबैभन्दा ठूला आलोचकहरूमध्ये एक थिए। ह्वाइट हाउस प्रवेश गरेपछि पनि उनको संशयवाद उस्तै थियो।

शुक्रबारको चर्काचर्कीले, ट्रम्प र भ्यान्सले गत महिना पदभार सम्हालेपछि अमेरिकी विदेश नीतिमा आएको नाटकीय परिवर्तन स्पष्ट पारिदियो।

सत्रको सुरुवातमा, ट्रम्पले आफ्नो राजनीतिक विरासतको चर्चा गर्दै सौहार्दपूर्ण वातावरण सिर्जना गर्न खोजेका थिए। तर अन्त्यमा, स्थिति पूर्ण रूपमा विस्फोटक बन्यो।

“म शान्तिदूतको रूपमा सम्झन चाहन्छु,” ट्रम्पले भने, जब उनले रूस र युक्रेनबीच व्यापक शान्ति सम्झौतामा पुग्ने सम्भावनातर्फ ध्यान दिए।

तर सार्वजनिक रूपमा देखिएको कटुता (अक्रोश) ले शान्तिपूर्ण समाधानको सम्भावना झन् अनिश्चित बनाइदियो। यसले यूरोपभरि नयाँ चिन्ता बढाएको छ, जहाँ नेताहरू हप्तौँदेखि ट्रम्पलाई रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनका विगतका क्रियाकलाप र युक्रेनमा उनका सम्भावित योजनाहरूको चेतावनी दिइरहेका थिए।

बारम्बार, ट्रम्पले पुटिनको पक्ष लिएका छन्। तर ओभल अफिसमा चर्काचर्की भइरहँदा, ट्रम्पले वर्षौंदेखिको रूस-युक्रेनप्रति रहेको दबिएको आक्रोश प्रकट गरे, जसले उनको पहिलो महाभियोगसमेत निम्त्याएको थियो।

“म तपाईँलाई भन्छु, पुटिनले मसँग धेरै सहनु पर्यो,” ट्रम्पले भने। “उनी ‘नक्कली चुडैल सिकार’ (witch hunt) बाट गुज्रिनु पर्यो, जहाँ उनी र रूसलाई बारम्बार प्रयोग गरियो – रूस, रूस, रूस।”

बैठकपछि, ट्रम्पले “ट्रुथ सोसल” मा पोस्ट गर्दै लेखे कि जेलेन्स्की ह्वाइट हाउसमा फर्कन सक्छन्, तर जब मात्र उनी शान्तिका लागि तयार हुन्छन्।

“आज ह्वाइट हाउसमा हाम्रो धेरै महत्त्वपूर्ण बैठक भयो। यस्तो आगो र दबाबको माहोलमा छलफल नगरेसम्म कहिल्यै बुझ्न नसकिने कुरा सिकियो,” उनले लेखे।

“भावनाको प्रभाव असाधारण हुन्छ, र मैले निर्धारण गरें कि राष्ट्रपति जेलेन्स्की शान्तिका लागि तयार छैनन्, यदि अमेरिका संलग्न हुन्छ भने। किनभने उनलाई हाम्रो संलग्नताले वार्तामा ठूलो फाइदा दिन्छ भन्ने लाग्छ। म फाइदा चाहन्न, म शान्ति चाहन्छु। उनले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई यसको सम्मानित ओभल अफिसमा अपमान गरे। जब उनी शान्तिका लागि तयार हुन्छन्, उनी फर्कन सक्छन्।”

कूटनीतिक हिसाबले, यो हप्ताको विनाशकारी अन्त्य थियो, जुन आशावादी सुरुवातका साथ सुरु भएको थियो। ह्वाइट हाउसमा फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्मानुएल म्याक्रों र बेलायती प्रधानमन्त्री किअर स्टार्मर आएका थिए, जसले युक्रेनसँग सुरक्षा सम्झौताको आधार तयार गर्न खोजेका थिए।

ट्रम्पले यी दुई यूरोपेली नेतासँग भएको बैठकलाई सौहार्दपूर्ण ढंगले सञ्चालन गरे, जसले उनलाई जेलेन्स्कीसँगको बैठकको तयारीमा मद्दत गर्ने विश्वास गरिएको थियो। तर अन्ततः, यो बैठक कुनैले सोच्नै नसक्ने तरिकामा टुंगियो।

“मैले तपाईँलाई कडा नेता बन्ने अवसर दिएको छु,” ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई भने। “मलाई लाग्दैन कि संयुक्त राज्य अमेरिका नभएको भए तपाईं कठोर नेता बन्न सक्नुहुन्थ्यो।”

पछि, ह्वाइट हाउसमा टिभी अन्तर्वार्ता दिएपछि पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै रिपब्लिकन सिनेटर लिन्डसे ग्राहाम ले भने,
“जेलेन्स्कीले या त राजीनामा दिनुपर्छ र हाम्रो विश्वास जित्न सक्ने कोही पठाउनुपर्छ, वा उनी आफैं परिवर्तन हुनुपर्छ।”

“मैले ओभल अफिसमा देखेको कुरा अपमानजनक थियो। मलाई थाहा छैन, अब हामी फेरि जेलेन्स्कीलाई विश्वास गर्न सक्छौँ वा सक्दैनौँ। मलाई लाग्छ, अधिकांश अमेरिकीहरूले यस्तो व्यक्ति देखे जससँग व्यापार गर्न चाहँदैनन्। बैठकको क्रममा उनले जसरी राष्ट्रपतिलाई चुनौती दिए, त्यो हदभन्दा बाहिर थियो।”

ग्राहामले बताए कि उनले शुक्रबार बिहान जेलेन्स्कीलाई फोन गरेका थिए।

“झुक्ने गल्ती नगर्नू,” ग्राहामले सम्झँदै भने, “राष्ट्रपति ट्रम्प हिजो राति धेरै राम्रो मुडमा हुनुहुन्थ्यो।”

तर डेमोक्र्याटहरू भने दोष ट्रम्प र भ्यान्समाथि हाल्दै छन्।

सेनेट सशस्त्र सेवा समितिका वरिष्ठ सदस्य, सिनेटर ज्याक रीड, ले बैठकलाई “राजनीतिक फन्दा र अमेरिकी नेतृत्वको लज्जास्पद असफलता” को संज्ञा दिए।

“आज देखाइएको निर्दयी र निर्मम व्यवहारले विश्वमा अमेरिकाको हैसियतलाई गम्भीर क्षति पुऱ्याएको छ,” रोड आइल्यान्डका डेमोक्र्याट सिनेटर रीडले भने। “ट्रम्प र भ्यान्स विश्वलाई सन्देश दिइरहेका छन् कि संयुक्त राज्य अमेरिका भरोसा गर्न लायक छैन। यसबाट शत्रु र सहयोगी दुवैले पाठ सिक्नेछन्।”
यो घटना निकै महत्त्वपूर्ण छ, विशेष गरी युक्रेन र अमेरिकाबीचको सम्बन्धलाई लिएर। ट्रम्प र जेलेन्स्कीबीचको टकरावले देखाएको छ कि अमेरिकाको सहयोग अब निश्चित छैन, र युक्रेनले वैकल्पिक सहयोग खोज्नुपर्ने स्थिति आउन सक्छ।

जेलेन्स्कीले ट्रम्पसँग खुलेर बहस गर्नुले उहाँको दृढता देखाउँछ, तर यसले अमेरिकामा युक्रेन समर्थक रिपब्लिकन नेताहरूलाई पनि अन्योलमा पारेको देखिन्छ। ट्रम्पले रूसी राष्ट्रपति पुटिनप्रति देखाएको नरम व्यवहार र युक्रेनलाई दिएका धम्कीहरूले स्पष्ट पार्छ कि यदि ट्रम्पको प्रशासन अघि बढ्यो भने, युक्रेनले अमेरिकाबाट अघिल्लो जस्तो सैन्य तथा आर्थिक सहयोग नपाउन सक्छ।

अब प्रश्न उठ्छ—युक्रेनले के गर्नेछ?

युरोपसँग अझ बलियो गठबन्धन

फ्रान्स, जर्मनी, बेलायत, पोल्याण्डजस्ता देशहरूले अझ बढी सैन्य सहयोग दिन सक्छन्।
युरोपेली संघले युक्रेनलाई थप आर्थिक सहायता उपलब्ध गराउन सक्छ।
नाटो सदस्यहरूसँग बलियो सम्बन्ध

ट्रम्पले नाटोलाई कमजोर पार्न सक्ने संकेत दिएकाले, युक्रेनले नाटो सदस्यहरूसँग सीधा सम्झौता गर्न प्रयास गर्न सक्छ।
पोल्याण्ड, बाल्टिक राष्ट्रहरू, र टर्कीसँग रणनीतिक सैन्य सहयोग खोज्न सक्छ।
अमेरिकाको भित्रै सहयोगीहरूको खोजी

अमेरिकी कांग्रेसमा रहेका युक्रेन समर्थक रिपब्लिकन र डेमोक्र्याटहरूलाई जोडदार रूपमा आफ्नो पक्षमा राख्ने प्रयास गर्न सक्छ।
अमेरिकी रक्षा उद्योगसँग प्रत्यक्ष सम्झौता गर्ने प्रयास गर्न सक्छ।
आफ्नै सैन्य उत्पादन र आत्मनिर्भरताको प्रयास

युक्रेनले आफ्नै सैन्य उद्योगलाई बलियो पार्न सक्छ, तर यसको लागि समय र स्रोत आवश्यक हुन्छ।
अन्य गैर-पश्चिमी मुलुकहरू (जस्तै, दक्षिण कोरिया, जापान, इजरायल) सँग सैन्य साझेदारी खोज्न सक्छ।
यो देखिन्छ कि युक्रेनी राष्ट्रपति जेलेन्स्की र पूर्व राष्ट्रपति ट्रम्प बीचको बैठक चर्को थियो, जसको कारण केही कूटनीतिक तनाव उत्पन्न भएको थियो। जेलेन्स्कीले यो भन्छ कि असहमतिका बाबजुद पनि, दुवै राष्ट्रहरूको बीचको सम्बन्ध बलियो रहिरहन सक्छ, र उनले अमेरिकाका र युक्रेनका जनताबीचको ऐतिहासिक सम्बन्धलाई महत्त्व दिएका छन्।

जेलेन्स्कीले प्रत्यक्ष रूपमा माफि मागेनन्, बरु उनीले उनीहरूको सम्बन्धको व्यापक सन्दर्भलाई जोड दिएका छन्। उनको धारणा यसरी देखिन्छ कि उनी साझा गठबन्धनलाई जोगाइ राख्न चाहन्छन् र कुनै पनि गलतफहमीलाई समाधान गर्न चाहन्छन्, जुन युक्रेन र रूस बीचको युद्धमा अमेरिकाबाट प्राप्त समर्थनको ध्यानमा राख्दा समझमा आउँछ। के तपाईंलाई लाग्छ कि यो टकरावले युक्रेन-अमेरिका सम्बन्धमा दीर्घकालीन प्रभाव पार्नेछ, वा तपाईंलाई लाग्छ कि उनीहरूले चाँडै यसलाई समाधान गर्न सक्नेछन्?