इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहुले गाजा पट्टीलाई पुनः पूर्णरूपमा कब्जा गर्ने प्रस्ताव ल्याउने तयारी गरेका छन्। इजरायली सञ्चारमाध्यमहरूका अनुसार उनले यो योजना आफ्नो सुरक्षा मन्त्रिपरिषद्मा पेश गर्न लागेका हुन्। एक उच्च सरकारी अधिकारीलाई उद्धृत गर्दै सञ्चारमाध्यमले लेखेका छन्, “अब खेल सुरु भइसकेको छ। हामी गाजा पट्टीको पूर्ण विजयतर्फ अगाडि बढ्दैछौं  र हमासलाई पराजित गर्दैछौं।”

तर नेतन्याहुको यस योजनाको विपक्षमा इजरायली सेनाका प्रमुखसहित उच्च सैन्य नेतृत्व नै उभिएको खबर सार्वजनिक भएपछि ती अधिकारीले भनेका छन्, “यदि सेनाका प्रमुखलाई यो योजना ठीक लाग्दैन भने, राजीनामा दिनुपर्छ।”

गाजा क्षेत्रमा हालसम्म ५० जना इजरायली बन्धकमध्ये झण्डै २० जना अझै जीवित रहेको विश्वास गरिन्छ। तर उनीहरूका परिवारजनहरू भने नेतन्याहुले अघि सारेको पुनःआक्रमणको योजनाले आफ्ना प्रियजनहरूलाई थप जोखिममा पार्ने डर व्यक्त गरिरहेका छन्। यसैबीच सार्वजनिक मत सर्वेक्षणहरूमा झण्डै ७५ प्रतिशत इजरायलीले बन्धक फिर्ता ल्याउनका लागि युद्धबिरामको पक्षमा रहेको देखिएको छ।

नेतन्याहुको यस्तो कठोर रणनीतिको अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा समेत कडा आलोचना भइरहेको छ। युद्ध अन्त्य र मानवीय संकट न्यूनीकरणको माग गर्दै इजरायलका कैयौं मित्र राष्ट्रहरूले दबाब दिइरहेका छन्। यही सन्दर्भमा सयौं पूर्व इजरायली सुरक्षा अधिकारीहरू — जसमा गुप्तचर प्रमुखहरूसमेत छन् — ले अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पलाई संयुक्त पत्र लेख्दै नेतन्याहुलाई युद्ध अन्त्य गर्न दबाब दिन आह्वान गरेका छन्। तिनैमध्येका एक पूर्व घरेलु गुप्तचर एजेन्सी प्रमुख अमी आयालोनले बीबीसीसँगको कुराकानीमा भने, “सैन्य हिसाबले हमास पूर्ण रूपमा ध्वस्त भइसकेको छ। तर विचारधाराको हिसाबले भने, त्यो अझ सशक्त बन्दै गएको छ — चाहे त्यो फिलिस्तीनी जनमानसमा होस् वा इजरायल वरपरका अरब समाज वा समग्र इस्लामिक संसारमै किन नहोस्।”

उनले थप भने, “हमासको विचारधारालाई पराजित गर्ने एउटै उपाय भनेको उसले दिन नसक्ने उज्यालो भविष्य देखाउनु हो।”

यसैबीच गाजा पट्टीमा युद्धबिराम र बन्धक आदानप्रदानसम्बन्धी अप्रत्यक्ष वार्ता विफल भएको छ। त्यसको केही दिनमै फिलिस्तीनी सशस्त्र समूहहरूले तीनवटा भिडियो सार्वजनिक गरेका छन् जसमा दुई जना इजरायली बन्धकहरू निकै कमजोर अवस्थामा देखिएका छन्। तीमध्ये एक, एव्यातार डेभिड, आफूलाई गहिरो सुरुङभित्र आफ्नै चिहान खन्दै गरेको बताउँछन्, जुन दृश्यले इजरायली समाजलाई स्तब्ध बनाएको छ।

कतिपय विश्लेषकहरूले नेतन्याहुको पछिल्लो योजना सार्वजनिक गर्नु बन्धक आदानप्रदान वार्तामा हमासमाथि दबाब सिर्जना गर्ने रणनीति हुनसक्ने अड्कलसमेत गरेका छन्।

इजरायली सेनाले हाल गाजाको ७५ प्रतिशत भूभागमा आफ्नो ‘सञ्चालन नियन्त्रण’ कायम गरिसकेको बताएको छ। तर प्रस्तावित योजना कार्यान्वयन भयो भने बाँकी सबै भाग पनि कब्जा गरिनेछ, जसमा हाल २० लाखभन्दा बढी फिलिस्तीनीहरू शरणार्थीको जस्तो हालतमा बसिरहेका छन्। यो नयाँ अभियानले नागरिक जीवन, संयुक्त राष्ट्रसंघ तथा अन्य सहयोगी संस्थाहरूको काममा कस्तो असर पार्नेछ भन्ने अझै स्पष्ट छैन। अहिले नै गाजाको झण्डै ९० प्रतिशत जनसंख्या विस्थापित भइसकेको छ — कतिपय पटक–पटक। तिनीहरू भीडभाड, रोग, भोकमरीको पीडामा छन् र युएनलगायत मानवीय संस्थाहरूले इजरायलमाथि खाद्यान्न र अत्यावश्यक राहत सामग्रीको आपूर्ति अवरुद्ध गरिरहेको आरोप लगाइरहेका छन्।

गजाको केही क्षेत्रहरू, खासगरी मध्य भागहरू, जहाँ जीवित बन्धकहरू रहेको आशंका छ, इजरायली सेनाले अहिलेसम्म जान टारेको थियो। विगतमा पनि त्यस्तै प्रयासका क्रममा छ जना इजरायली बन्धकहरू मारिएको घटना भएको थियो। त्यसैले सेनाभित्रै पनि यो योजना विवादास्पद बनेको हो।

पश्चिम तटको केही भागमा शासन गरिरहेको फिलिस्तीनी प्रशासनले इजरायलको यो नयाँ योजनाको कडा विरोध गर्दै अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई हस्तक्षेप गर्न अपील गरिसकेको छ। उनीहरूले इजरायलको अतिवादी नेताहरूले गाजालाई पूर्ण कब्जा गरेर यहूदी बस्ती विस्तार गर्ने योजनालाई यसै बहानामा अघि बढाउन खोजेको आरोप लगाएका छन्।

इजरायलले सन् २००५ मा गाजाबाट आफ्ना सबै यहूदी बस्ती हटाएर सैन्य फौज फिर्ता गरेको थियो, तर त्यसपछि उसले मिसरसँग मिलेर गाजाको हरेक नाका, हवाई मार्ग र समुद्री सीमामा कडा नियन्त्रण कायम राखेको छ।

नेतन्याहुको यो प्रस्ताव यस्तो समय आएको हो, जब अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय फेरि ‘दुई राष्ट्र समाधान’लाई पुनःउत्थान दिन लागिरहेको छ। यही सन्दर्भमा बेलायत, फ्रान्स र क्यानडाले हालै सर्तसहित फिलिस्तीनी राज्यलाई मान्यता दिने तयारी सार्वजनिक गरेका थिए। प्रस्तावअनुसार स्वतन्त्र फिलिस्तीनी राज्य वेस्ट बैंक र गाजा पट्टीमा स्थापना हुनेछ, पूर्व यरुशलम राजधानी हुनेगरी।

नेतन्याहुले अब सुरक्षा मन्त्रिपरिषद्को औपचारिक बैठक बोलाउने तयारी गरेका छन्, जसमा सेनाले केन्द्रिय शरणार्थी शिविरहरूलाई घेर्ने र हवाई तथा स्थलगत आक्रमणका नयाँ योजना पेश गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।

तर इजरायली संचारमाध्यमहरूमा नेतन्याहुको यो योजनाको व्यवहारिकता र राजनीतिक जोखिममाथि गम्भीर प्रश्न उठाइएको छ। ‘येडिओथ अहरोनोथ’ पत्रिकाका स्तम्भकार नाहुम बार्नेयाले लेखेका छन्, “नेतन्याहुले यसअघि कहिल्यै यस्तो खतरनाक जुवा खेलेका थिएनन्।” उनी भन्छन्, “उनी सधैं गाजाको युद्धमा सबै लक्ष्य प्राप्त गर्ने भन्छन्, तर २२ महिनादेखिको नरसंहारपछि त्यस्ता गफ अब गम्भीरतापूर्वक लिने आधार बाँकी छैन। नेतन्याहुको उद्देश्य अब युद्ध जित्नु होइन, युद्ध लम्ब्याउनु हो।”

गाजामा यो सैन्य आक्रमण हमासले ७ अक्टोबर २०२३ मा इजरायलको दक्षिणी क्षेत्रमा गराएको आक्रमणको प्रतिक्रिया स्वरूप सुरु गरिएको थियो, जसमा करिब १,२०० इजरायली मारिएका थिए र २५१ जनालाई बन्धक बनाएर गाजामा लगिएको थियो।

त्यसयता गाजामा इजरायली सेनाको आक्रमणबाट कम्तिमा ६१,०२० जना फिलिस्तीनी मारिएको हमास संचालित स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएको छ।