संसारकै सबैभन्दा ठूलो धार्मिक भेला हो, महाकुम्भ मेला । गत १३ जनवरीदेखि शुरू भएको महाकुम्भ मेलामा सहभागी हुन भारत मात्रै होइन, संसारभरिबाट श्रद्धालुहरू प्रयागराजमा ओइरिएका छन् भारतमा । महाकुम्भ मेला आगामी २५ फरवरिसम्म चल्नेछ । धार्मिक आस्था, आध्यात्मिकता र सांस्कृतिक परम्पराहरूमा गहिरो रूपमा जरो गाडेको यस मेलाले संसारभरिका लाखौँ तीर्थयात्री, सन्त र आगन्तुकहरूलाई आकर्षित गर्दछ । यो मेला चारवटा पवित्र नदी किनारहरू ः प्रयागराज (गंगा–यमुना–सरस्वती सङ्गम), हरिद्वार (गंगा), नासिक (गोदावरी), र उज्जैन (शिप्रा) मा चक्रीय रूपमा आयोजना गरिन्छ । कुम्भ मेलाको उत्पत्ति प्राचीन हिन्दू पौराणिक कथासँग सम्बन्धित छ । किंवदन्तीअनुसार, अमृत प्राप्त गर्न देवता र दानवहरूले समुद्र मन्थन गरेका थिए । यस प्रक्रियामा, अमृतको घडा (कुम्भ) का केही थोपा पृथ्वीका चार स्थान प्रयागराज, हरिद्वार, नासिक, र उज्जैनमा खसेकोले यी स्थानहरू पवित्र ठहरिए ।

ती प्रत्येक स्थानमा प्रत्येक १२ वर्षमा आयोजना गरिने महाकुम्भ मेला घुमफिर गर्ने ढाँचामा चल्छ। ताराहरूको ज्योतिषीय अवस्थाका आधारमा मितिहरू निर्धारण गरिन्छ, र यो कार्यक्रम केही हप्तासम्म जारी रहन्छ । यस उत्सवको मुख्य आकर्षण शाही स्नान (राजसी स्नान) हो, जहाँ भक्तहरूले पवित्र नदीमा डुबुल्की लगाउँछन्, जसलाई पापबाट मुक्ति र मोक्ष प्राप्त हुने विश्वास गरिन्छ । महाकुम्भ मेला आध्यात्मिक नेताहरू, साधुहरू र तपस्वीहरूको जमघट हुन्छ, जहाँ उनीहरूले आफ्ना विशिष्ट अभ्यास र शिक्षाहरू प्रस्तुत गर्छन् । शान्त नागा साधुहरूदेखि लिएर सन्तहरूको बौद्धिक प्रवचनसम्म, यो पर्व विविध आध्यात्मिक परम्पराहरूको संगम हो । तीर्थयात्रीहरूले आशीर्वाद प्राप्त गर्ने, धार्मिक प्रवचन सुन्ने र सांस्कृतिक गतिविधिमा भाग लिने गर्छन् । महाकुम्भ मेला एउटा पर्व मात्र नभई एक गहिरो एकता, भक्तिभाव, र आध्यात्मिकताको अनुभव हो ।