पोखरा । यस बर्षको हेमराज पहारी स्मृति पुरस्कार-२०८१ कास्कीको माछापुच्छ्रे गाउँपालिका वडा नं ३ घाचोकस्थित सिर्जना साहित्य सदनलाई प्रदान गरिएको छ ।

हेमराज पहारी स्मृति प्रतिष्ठानद्वारा बिहीबार घाचोकमा आयोजित एक साहित्यिक कार्यक्रमका बीच नेपाल ऋषि प्राज्ञ डा. जगमान गुरुङले सदनका अध्यक्ष शिवप्रसाद पोखरेललाई पुरस्कार अर्पण गर्नु भयो । पुरस्कारको राशि एक लाख रुपैयाँ नगद र ताम्रपत्र छ ।

कार्यक्रममा प्राज्ञ गुरुङले आफ्नो गाउँ, भाषा ,साहित्य ,ठाउँको पहिचान, संस्कार र संस्कृति संरक्षणमा सबैले ध्यान दिनुपर्नेमा जोड दिनु भयो ।

उनले आफ्ना सनातन धर्म, संस्कार र संस्कृति जोगाउनु नै महत्वपूर्ण हुने भन्दै हुँदै नभएका कुरा भन्दा भएर पनि हराएका कुराको खोजी गर्नुपर्नेमा जोड दिए ।

नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका पूर्व उपकुलपतिसमेत रहेका गुरुङ विदेशी शक्तिले नेपालको सनातनी धर्ममाथि प्रहार गरेको उदाहरण पछिल्लो अमेरिकाको कदमले प्रष्ट पारेको बताए ।

माछापुच्छ«े गाउँपालिकाका अध्यक्ष मीनबहादुर गुरुङले सिर्जना साहित्य सदन पुरस्कृत हुँदा सिंगो गाउँपालिका नै पुरस्कृत भएको महसुस भएको बताए ।

उनले पुरस्कारले सदनको गरिमा अझै माथि पुगेको भन्दै विगतमा अग्रजले गरेको दुःखको फल मिल्न थालेको बताए । उनले सदनको श्रीवृद्धिमा निरन्तर सहयोग गर्ने प्रतिवद्धता जनाए ।

प्रतिभा चयन समिति संयोजक कृष्णप्रसाद बास्तोलाले कास्कीमा क्रियाशील करिब छ दर्जन साहित्यिक संघसंस्थाबाट सृजना साहित्य सदन छनोट हुन सफल भएको बताए ।

उनले भने, ‘शुरुमा करिब छ दर्शन संस्थाका विवरण संकलन गर्‍यौँ, त्यसपछि उत्कष्ट पाँच वटा छान्यौँ, त्यसमा सिर्जना सबैभन्दा उत्कृष्ट पायौँ र सिफारिस गर्‍यौँ, प्रतिष्ठानले पनि सहर्ष स्वीकार गर्‍यौँ ।’

समितिमा प्राज्ञ हरिदेवी कोइराला र साहित्यकार दुर्गा शाह बाबा सदस्य थिए ।

प्रतिष्ठानकी अध्यक्ष रीता न्यौपानेले सिर्जना साहित्य सदन कास्कीकै एक उत्कृष्ट साहित्यिक संस्था भएकोले पुरस्कार अर्पण गर्ने निर्णय गरेको बताइन् ।नेपाली भाषा साहित्य मा युवा बर्ग लाई समाहित हुन आग्रह गर्नु भयो ।सदनका अध्यक्ष शिवप्रसाद पोखरेलले उत्कष्ट संस्थाको रुपमा छनोट गरी पुरस्कृत गरेकामा प्रतिष्ठानप्रति आभार व्यक्त गर्दै सम्मानले संस्थाको गरिमा निकै माथि पुगको महसुस भएको बताए ।

कार्यक्रममा सदनका पूर्वअध्यक्ष महेश्वर अनुरागी, अग्रज कवि छविलाल आचार्य, पाल्पा साहित्य समाजका अध्यक्ष पुष्कराज रेग्मी अथक, लोकगायिका हरिदेवी कोइरालालगायतले मन्तब्य राख्नु भएको थियो ।

प्रतिष्ठानकी अध्यक्ष न्यौपानेको अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा उपाध्यक्ष गोविन्दराज पहारीले स्वागत र सदनका संरक्षक असफल गौतमले सञ्चालन गरेका थिए ।

उक्त अवसरमा कवि छविलाल आचार्य र बालकवि देवेश पहारीले स्वर्गीय हेमराज पहारीको सम्झनामा कविता वाचन गरेका थिए ।जुन हृदयस्पर्शी थियो ।
२०६७ सालमा स्थापित प्रतिष्ठानले सिर्जनालाई प्रदान गरेको यो पुरस्कार आठौँ हो । प्रतिष्ठानले यसअघि संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशी, राप्ती साहित्य परिषद् दाङ, विमल गुरुङ स्मृति पुस्तकालय धरान, पोखरास्थित लोककवि अली मियाँ (मरणोपरान्त), झरना साहित्य परिवार मकवानपुर, साहित्य सन्ध्या काठमाडौँ, साहित्यकार सरुभक्तलाई पुरस्कार अर्पण गरेको थियो ।

साहित्यकार हेमराज पहारीको २०६६ फागुन १७ गते सडक दुर्घटनामा निधन भएको थियो । पहारीकै स्मृतिमा स्थापित प्रतिष्ठानले हरेक दुई वर्षमा पुरस्कार अर्पण गर्दै आइरहेको छ ।

पहारीको गीत सञ्चयन ‘हेमराज पहारीका गीतहरू’२०७५ , नियात्रा सञ्चयन ‘उत्तरी गोलार्द्धकाे एक फन्को’२०६३ र कविता सञ्चयन ‘देशको अभिभारा’२०६१ प्रकाशित छन् ।

प्रतिष्ठानले पहारीका बाँकी सिर्जना प्रकाशन, उनका योगदान र सिर्जनाको प्रवद्र्धन एवं नेपाली साहित्यको उत्थानका लागि काम गर्दै आइरहेको छ ।

कास्कीको सिर्जना साहित्य सदन २०५४ देखि निरन्तर क्रियाशील छ । नेपाली भाषा, साहित्य, कला र संस्कृतिको उत्थानसहित विभिन्न साहित्यिक गतिविधि गर्दै आएको सदनले हरेक वर्ष मुखपत्र ‘सिर्जना’ प्रकाशन गर्दै आइरहेको छ ।

– प्रसान्त उप्रेती “भुइँ मान्छे ”
पेरिस ,फ्रान्स