युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीले यदि यसले उनको देशमा शान्ति ल्याउन सक्ने भए आफू “राजीनामा दिन तयार” रहेको बताएका छन्। उनले यो पद नाटो सदस्यतासँग साट्न सक्ने संकेत दिएका छन्। साथै, अमेरिकाले युक्रेनका महत्वपूर्ण खनिज तथा अन्य प्राकृतिक स्रोतहरूमा गरेको मागको विरुद्ध पनि उनले आफ्नो अडान राखेका छन्।

आइतबार पत्रकार सम्मेलनमा उनलाई सोधिएको थियो कि यदि यसले युक्रेनमा शान्ति ल्याउँछ भने के उनले पद त्याग्न तयार छन्? जवाफमा जेलेन्स्कीले भने, “यदि यसले युक्रेनका लागि शान्ति सुनिश्चित गर्छ भने, यदि तपाईंहरूलाई साँच्चै मेरो राजीनामा चाहिएको छ भने, म तयार छु। म यसलाई नाटोसँग साट्न सक्छु।”

यस महिनाको सुरुमा, अमेरिकी रक्षामन्त्री पिट हेगसेथले युक्रेनको नाटो सदस्यता “अवास्तविक” रहेको बताएका थिए। यो बयान नाटोको पहिलेको नीति— “युक्रेन नाटो सदस्यताका लागि अपरिवर्तनीय मार्गमा छ”— को विपरीत थियो।

युक्रेनी राष्ट्रपतिको यो भनाइ अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पसँगको जारी विवादकै बीच आएको हो। ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई “तानाशाह” भन्दै आलोचना गरेका थिए किनभने युक्रेनले युद्धको समयमा चुनाव नगरेको थियो।

रूसले तीन वर्षअघि युक्रेनमाथि अकारण हमला गरेपछि देशमा सैन्य कानुन लागू गरिएको छ, जसले चुनाव गर्न निषेध गर्दछ।

अमेरिका र युक्रेनबीच खनिज सम्पत्तिको विवाद
आइतबारकै पत्रकार सम्मेलनमा जेलेन्स्कीले ट्रम्पको उक्त दाबीको विरोध गरे जसमा ट्रम्पले युक्रेनका दुर्लभ खनिज तथा अन्य स्रोतहरूमा 500 अर्ब डलरको हिस्सा मागेका थिए। ट्रम्पका अनुसार यो रकम अमेरिकाले युद्धका क्रममा युक्रेनलाई दिएको सहयोगको बराबरी हुनुपर्ने थियो।

तर जेलेन्स्कीले भने, “म 500 अर्ब डलर स्वीकार गर्नेछैन।” उनले थपे कि युक्रेनी स्रोतहरूबाट उक्त रकम तिर्न 250 वर्ष लाग्न सक्छ, जसले गर्दा “दशौं पुस्ताका युक्रेनीहरू” ले यसको भार बहन गर्नुपर्ने हुन्छ।

बाइडेन प्रशासनको समयमा अमेरिका युक्रेनको सबैभन्दा ठूलो सहयोगी रहेको थियो। उसले युक्रेनलाई दर्जनौं अर्ब डलरको सैन्य सहायता प्रदान गरिसकेको छ। तर ट्रम्पले भने स्पष्ट रूपमा बताइसकेका छन् कि अब अमेरिका युक्रेनलाई सहयोग गर्नु अघि त्यसको बदलामा केही प्राप्त गर्नुपर्छ।

युक्रेन चाहन्छ कि कुनै पनि सम्झौतामा अमेरिकी सुरक्षा प्रत्याभूति (security guarantees) पनि समावेश गरियोस्।

सम्बन्धमा तनाव
जेलेन्स्की र ट्रम्पबीचको विवाद पछिल्लो समय थप चर्किएको छ। ट्रम्पले झूटो आरोप लगाउँदै युक्रेनले युद्ध सुरु गरेको बताएका थिए। पछि उनले “रूसले हमला गरेको थियो” भनेर स्वीकारे तर दोष जो बाइडेन र जेलेन्स्कीलाई लगाउँदै समयमै युद्ध रोक्न नसकेको आरोप लगाए।

यो मतभेद यस्तो समयमा आएको छ जुन युक्रेनका लागि अत्यन्तै संवेदनशील छ। साउदी अरेबियामा अमेरिकी तथा रुसका अधिकारीहरूबीच युद्ध अन्त्यका उपायबारे प्रारम्भिक वार्ता भए पनि युक्रेनलाई त्यसमा सहभागी गराइएन। यसले युरोपेली सहयोगीहरूमा पनि त्रास फैलाएको छ।
जेलेन्स्कीले आइतबार ट्रम्प प्रशासनसँगको आफ्नो सम्बन्ध “व्यावहारिक” (pragmatic) रहेको बताएका छन्।

“यहाँ भावनाका लागि कुनै स्थान छैन,” उनले भने। ट्रम्पले आफूलाई लिएर दिएको अभिव्यक्तिबारे जेलेन्स्कीले थपे, “स्पष्ट छ, म ट्रम्पका शब्दहरूलाई मेरो प्रशंसा भनेर त बुझ्दिन।”

रूसको अभूतपूर्व ड्रोन आक्रमण
आइतबार, युक्रेनी अधिकारीहरूले रूसले युक्रेनमा हालसम्मकै सबैभन्दा ठूलो ड्रोन हमला गरेको बताएका छन्। रूसले 267 वटा ड्रोन पठाएको थियो, जसमा कम्तीमा एक जनाको मृत्यु भएको छ। यो आक्रमण रूसले युक्रेनमाथि युद्ध थालनी गरेको तेस्रो वार्षिकोत्सवको पूर्वसन्ध्यामा भएको थियो।

जेलेन्स्कीले भने, “हरेक दिन, हाम्रा नागरिकहरूले हवाई आतंकको सामना गरिरहेका छन्।” उनले राति भएको हमलालाई “इरानी ड्रोनहरूले युक्रेनी शहर र गाउँहरूलाई निशाना बनाउन थालेयता सबैभन्दा ठूलो हमला” भने।

जेलेन्स्कीले एक्स (पूर्व ट्विटर) मा लेखे,
“हामीले युक्रेनमा स्थायी र न्यायोचित शान्ति ल्याउन सकेसम्म धेरै प्रयास गर्नुपर्छ। यो केवल सबै साझेदारहरूको एकताबाट सम्भव छ—हामीलाई सम्पूर्ण युरोपको शक्ति, अमेरिकाको शक्ति, र शान्ति चाहने सबैको समर्थन आवश्यक छ।”

युक्रेनको रक्षा गुप्तचर निकायका प्रमुख किरीलो बुदानोभले रातभरको आक्रमणलाई “साधारण डरत्रास फैलाउने प्रयास, एउटा आतंककारी कार्य” भनेर व्याख्या गरे।

अमेरिकी सैन्य सहयोगको आशा
जेलेन्स्कीले भने कि उनी एक सफल सम्झौता चाहन्छन्, तर त्यो प्रक्रियामा अमेरिका युक्रेनलाई दिइरहेको सैन्य सहयोग रोकिनु हुँदैन भन्ने आशा व्यक्त गरे।
जेलेन्स्कीले पत्रकार सम्मेलनमा सीएनएनका अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा संवाददाता निक पेटन वाल्शसँग कुरा गर्दै भने, “हामी पहिलो सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नेछौँ, वा एउटा मेमो, जुन आधारमा अरू दस्तावेजहरू तयार गरिनेछ।”

उनले थपे, “म आशा गर्छु कि यसले अमेरिकाका अन्य कदमहरूमा असर पार्ने छैन, र उनीहरूले कुनै सहयोग—विशेषगरी युक्रेनलाई दिइने सैन्य सहायता—रद्द गर्नेछैनन्, रोक्नेछैनन् वा स्थगित गर्नेछैनन्। त्यो हाम्रो लागि अति आवश्यक छ।”

ट्रम्पसँग सम्बन्ध सुधार्ने सम्भावना
जब उनलाई ट्रम्पसँग आफ्नो सम्बन्ध सुधार्न सक्ने विश्वास छ कि छैन भनेर सोधियो, जेलेन्स्कीले भने कि राष्ट्रपतिहरूले आफ्ना देशहरूबीचको साझेदारी गुमाउनु हुँदैन।

“त्यसैले, मेरो लागि राष्ट्रपति, सिनेट, कंग्रेस, दुबै पार्टीहरूको समर्थन हुनु धेरै महत्त्वपूर्ण छ। तर सबैभन्दा पहिलो कुरा भनेको अमेरिकी जनताको समर्थन हो। म यसमा भर गर्छु, र हामीसँग त्यो समर्थन रहेकोमा म आभारी छु,” उनले भने।

सम्झौताका लागि उच्चस्तरीय वार्ता
यसैबीच, जेलेन्स्कीका प्रमुख सल्लाहकार आन्द्रेई येर्माकले अमेरिकी साझेदारहरूसँग महत्त्वपूर्ण वार्ता गर्नुपर्ने भएकाले पत्रकार सम्मेलन चलिरहेकै बेला कार्यक्रम छाड्नुपरेको बताए।

टेलिग्राम पोस्टमार्फत उनले लेखे कि उनले युक्रेनकी प्रथम उपप्रधानमन्त्री तथा अर्थमन्त्री युलिया स्विरीडेन्कोसँगै अमेरिकी अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्ट, राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार माइकल वाल्ट्ज, र उपराष्ट्रपति जेडी भ्यान्सको प्रतिनिधिसँग छलफल गरेका थिए।

“हामी हाम्रो कार्यमा प्रगति गरिरहेका छौँ। यो एक रचनात्मक वार्ता रह्यो। अमेरिका हाम्रो साझेदार हो, र हामी अमेरिकी जनताप्रति आभारी छौँ। द्विदलीय समर्थनका लागि हामी कृतज्ञ छौँ—रूसको आक्रमणको तीन वर्षभरि तपाईंहरू हाम्रो साथमा हुनुहुन्छ,” येर्माकले भने।