गत शुक्रबार र शनिबार परेको भीषण वर्षापछि देशभर मृत्यु हुनेको संख्या ६१ पुगेको छ। प्रहरीका अनुसार ज्यान गुमाउनेमध्ये २० पुरुष, २६ महिला र १५ नाबालक छन्। सबैभन्दा धेरै इलाममा ३८ जनाको मृत्यु भएको छ। अन्य मृत्यु विवरण यसप्रकार छन् :

• पाँचथरमा ८

• उदयपुरमा ३

• खोटाङमा २

• सुनसरीमा १

• रौतहटमा ३

• मोरङ, महोत्तरी, सिन्धुपाल्चोक, सिन्धुलीमा १/१

• काभ्रेपलाञ्चोकमा २

यसै अवधिमा बाढी–पहिरो र चट्याङका कारण सयौँ परिवार प्रभावित भएका छन्। प्रहरी र विपद् व्यवस्थापन प्राधिकरणका अनुसार २,०२३ घरपरिवार विस्थापित, १९१ घर डुबानमा, र १९ पशुचौपायाको मृत्यु भएको छ।

जलविद्युत् आयोजनामा ठूलो असर

असोज १७ देखि १९ सम्मको वर्षाले ३२ जलविद्युत् आयोजना प्रभावित पारेका छन्।
स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकहरूको संस्था नेपाल (IPPAN) अनुसार:

• सञ्चालनमा रहेका १७ आयोजना (कुल १८० मेगावाट) प्रभावित।

• निर्माणाधीन १५ आयोजना (३३८ मेगावाट) मा पनि क्षति।

सबैभन्दा बढी असर कोशी प्रदेश विशेषगरी इलाममा। यहाँ मात्रै १५ जलविद्युत् आयोजना बन्द भएका छन् —
माईखोला, माईखोला क्यासकेड, सुपरमाई, सुपरमाई ए, जोगमाई, माईबेनी, माथिल्लो माई, माई सी क्यासकेड, पुवा २, अपर पुवा १ लगायत।
बाँकी आयोजनामध्ये पाँचथरको हेवाखोला (१४.९ मेगावाट) र बागमती प्रदेशको लिखु–४ (५२.४ मेगावाट) पनि प्रभावित छन्।

नयाँ निर्माणाधीन आयोजनामा पहुँचमार्ग (access roads) मा सबैभन्दा बढी क्षति भएको IPPAN अध्यक्ष गणेश कार्कीले बताए। मनाङको दाना खोला, पाँचथरको सभाखोला बी, हेवाखोला, सिन्धुपाल्चोकका ब्रम्हायणी र बलेफी श्रृंखला लगायतमा बाटो, उपकरण र सामाग्री बगाएको छ।

वर्षाको नयाँ रेकर्ड

जल तथा मौसम विज्ञान विभागका अनुसार यस पटक इलामको हिमाली गाउँमा ३३२.६ मिमी वर्षा भएर पुरानो रेकर्ड तोडिएको छ।

• रौतहटको गौरमा ३१५ मिमी,

• पर्साको वीरगञ्जमा २९४.५ मिमी,

• इलाम टि–स्टेटमा २८० मिमी वर्षा मापन गरिएको छ।

यो असोजको अन्त्यतिर सामान्यभन्दा ढिलो र तीव्र वर्षा भएको विभागकी वरिष्ठ मौसमविद् विभूति पोखरेल बताउँछिन्। उनका अनुसार मनसुन पूर्ण रूपमा देशभरबाट नबाहिरिएकै कारण वर्षा अझै पनि कतैकतै सक्रिय छ।

काभ्रेमा सडक र विद्युत् अवरुद्ध

काभ्रेको खानीखोला, महाभारत, रोशी र बेथानचोक गाउँपालिका जाने मुख्य सडकहरू पहिरोले अवरुद्ध छन्।

• डोजर पठाइए पनि डिजेल अभावले काम ढिलो भइरहेको छ।

• धेरै गाउँमा विद्युत् र सञ्चार विच्छेद, टावर सञ्चालनमा समस्या।

• दशैं सकेर फर्किन लागेका सयौँ मानिस गाउँमै अड्किएका छन्।

स्थानीय सरकार र जनप्रतिनिधिहरूले चाँडो बाटो र बिजुली खोल्ने प्रयास गरिरहेका छन् र धैर्य गर्न आग्रह गरेका छन्।

समग्र प्रभाव

• मानवीय क्षति: ६१ मृतक, दर्जनौँ घाइते, २ हजारभन्दा बढी विस्थापित।

• जलविद्युत्: ३२ आयोजना प्रभावित, धेरैले उत्पादन रोक्नु परेको।

• पूर्वाधार: सडक, पुल, विद्युत् र सञ्चारमा अवरोध।

• वर्षा: इलामसहित पूर्वी पहाडी र मधेशमा वर्षाको नयाँ रेकर्ड।

सुरक्षानिकाय र विपद् व्यवस्थापन निकायले अझै उद्धार र क्षति मूल्याङ्कन गरिरहेका छन्। मौसमविद्हरूले मनसुन पूर्ण रूपमा हटिन बाँकी भएकाले केही दिन अझै वर्षाको जोखिम रहन सक्ने चेतावनी दिएका छन्।