काठमाडौं महानगरको बजेट सार्वजनिक: २५ अर्ब ७६ करोडको बजेट, आन्तरिक द्वन्द्वकै असर
काठमाडौं महानगरपालिकाले आर्थिक वर्षका लागि २५ अर्ब ७६ करोड ४३ लाख ४१ हजार रुपैयाँको अनुमानित बजेट सार्वजनिक गरेको छ।
आइतबार बसेको १७ औं नगरसभाको पहिलो बैठकमा उपप्रमुख सुनिता डंगोलले बजेट प्रस्तुत गर्दै २५ अर्ब ११ करोड ४३ लाख ४१ हजार रुपैयाँ संचित कोषमार्फत व्ययभार हुने र ६५ करोड रुपैयाँ बाह्य स्रोतमार्फत व्यवस्था गरिने जानकारी दिइन्।
बजेट सार्वजनिक गर्नु अगाडि मेयर बालेन्द्र शाह (बालेन) ले आगामी वर्षका लागि नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गरेका थिए। संविधानले प्रत्येक स्थानीय तहले असार १० गतेभित्र नयाँ आर्थिक वर्षको बजेट ल्याइसक्नुपर्ने व्यवस्था गरे तापनि, महानगरभित्रको आन्तरिक द्वन्द्व र समन्वय अभावका कारण बजेट प्रस्तुत गर्न ढिलाइ भएको हो।
ढिलाइका लागि उपप्रमुख डंगोलले नगरसभाबाट सार्वजनिक रूपमा माफी मागेकी थिइन्। बजेट ढिलाइको कारणले कार्यक्रम सञ्चालनमा असर पर्ने भन्दै उनले आगामी वर्षदेखि समयमै बजेट ल्याउने प्रतिबद्धता पनि व्यक्त गरिन्।
काठमाडौं महानगरपालिकाले आगामी असार ३२ गते दिउँसो २ बजेका लागि अर्को नगरसभा बैठक आह्वान गरेको छ। आइतबार सम्पन्न १७ औं नगरसभाको पहिलो बैठकमा मेयर बालेन्द्र शाह (बालेन) ले बैठकको सूचना सार्वजनिक गरेका हुन्।
🔹 नगरसभाको एजेण्डा यस्तो हुनेछ:
उपरोक्त विषयहरूमा विस्तृत छलफल र पारित गर्ने उद्देश्यले राष्ट्रिय सभागृहको सभाहलमा बैठक बस्ने जानकारी मेयर शाहले दिएका हुन्। उनले नगरसभा सञ्चालन ऐन २०७५ को दफा ६ को उपदफा ३ अनुसार आजको बैठक सकिएको घोषणा पनि गरे।
🔹 बजेट विवरण :
महानगरपालिकाले आगामी आर्थिक वर्षका लागि २५ अर्ब ७६ करोड ४३ लाख ४१ हजार रुपैयाँको अनुमानित बजेट प्रस्तुत गरिसकेको छ।
बजेट प्रस्तुत गर्नुअघि मेयर शाहले नीति तथा कार्यक्रम सार्वजनिक गरेका थिए।
🔹 किन ढिला भयो बजेट?
संविधान अनुसार सबै स्थानीय तहले असार १० भित्रै बजेट पेस गर्नुपर्ने कानुनी व्यवस्था छ। तर महानगरभित्रको आन्तरिक द्वन्द्व र समन्वय अभावका कारण बजेट ल्याउन ढिलाइ भएको हो। उपप्रमुख सुनिता डंगोलले नगरसभामा माफी माग्दै यस्तो अवस्था दोहोरिन नदिने प्रतिबद्धता जनाएकी थिइन्।
‘बा’ कि छोरी सुनिता र ‘हठी’ बालेनका कारण काठमाडौं महानगर पिल्सिंदै
काठमाडौं महानगरपालिका अहिले राजनीतिक विवाद, आन्तरिक खिचातानी र नेतृत्वको द्वन्द्वका कारण कठिन अवस्थामा पुगिरहेको छ। मुख्य जिम्मेवारी सम्हालिरहेका दुई व्यक्तित्व — उपमेयर सुनिता डंगोल र मेयर बालेन्द्र शाह (बालेन) — बीचको मनोवैज्ञानिक, राजनीतिक र कार्यशैलीको टकरावले नगरको समग्र कार्यसम्पादनमा असर पारिरहेको छ।
🟥 ‘बा’ कि छोरी: सुनिता डंगोल र एमालेको प्रभाव
उपमेयर सुनिता डंगोल खुला रूपमा एमाले निकट हुन्। पछिल्लो समय उनले केपी शर्मा ओली र एमाले नेतृत्वको सुझावअनुसार काम गर्न थालेको आरोप छ। नीतिगत निर्णयदेखि सार्वजनिक अभिव्यक्तिसम्म उनले पार्टीको लाइन समातिरहेको देखिन्छ। एमालेको सक्रिय राजनीतिक प्रभाव नगरभित्र प्रवेश गर्न थालेको आभास दिन थालेपछि कतिपयले उनलाई ‘बा कि छोरी’ भन्दै टिप्पणी गर्न थालेका छन्।
🟥 ‘राजा’ मानसिकता बोकेका मेयर बालेन
दोस्रो पाटोमा छन् मेयर बालेन शाह, जसले सुरुवातमा स्वतन्त्र छविका साथ अपेक्षाकृत ठूला समर्थन पाएका थिए। तर बिस्तारै उनले कसैको पनि सुझाव नसुन्ने, संवाद नगर्ने र आफू नै सबैथोक ठिक भन्ने प्रवृत्ति देखाउन थालेका छन्। सहयोग र समन्वयको साटो बालेनले ‘म नै राजा हुँ, मेरो निर्णय नै अन्तिम हो’ भन्ने व्यवहार देखाउँदै जान थालेपछि नगरसभा जस्ता संवैधानिक संरचनाहरू नै पंगु बन्न थालेका छन्।
🟥 राजनीतिको द्वन्द्व र प्रशासनिक अप्ठ्यारो
यो दुई नेतृत्वबीचको द्वन्द्वले गर्दा:
-
बजेट ढिला भयो (असार १० को संवैधानिक म्याद पार गरेपछि मात्र सार्वजनिक)
-
नीति तथा कार्यक्रम र बजेट पारित गर्न असार ३२ सम्म प्रतीक्षा गर्नुपर्ने अवस्था आयो
-
जनतासँग प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने सेवा र योजना प्रभावित भए
-
नगरसभा एकता विहीन र विभाजित देखियो
🟥 जनताको सपना र वास्तविकता
काठमाडौंबासीले चुनावमा एउटा सशक्त र योजनाबद्ध महानगरको सपना देखेका थिए। तर अहिले नेतृत्वको अहंकार, बाह्य हस्तक्षेप र संवादहीनताले त्यो सपना बिथोलिँदै गएको छ। बालेनको एकल निर्णयप्रणाली र सुनिता डंगोलको दलगत पक्षधरता मिलेर नगरको सुशासन, पारदर्शिता र विकासप्रति गम्भीर प्रश्न उठ्न थालेका छन्।
काठमाडौं महानगरको भविष्य अहिले दुई ध्रुव — ‘हठी’ मेयर र ‘निर्देशित’ उपमेयर — को टकरावले प्रभावित छ। जनताले विकास र सेवाको अपेक्षा गरेका बेला राजनीतिक घमण्ड, पार्टीको निर्देशन र व्यक्तिगत इगोले राजधानीलाई अस्तव्यस्त बनाइरहेको छ।
अब प्रश्न उठ्छ — के महानगरले राजनीतिक उग्रता छोडेर जनतामुखी प्रशासनमा फर्कनेछ, कि अझ गहिरो दलदलमा फस्नेछ?
राजधानीको नेतृत्वले अब पनि चेत नपाउने हो भने, महानगरलाई परिवर्तन होइन, पछिल्लो पुस्तालाई निराशा दिने ‘राजनीतिक थलो’ मात्र बनाइनेछ।
Photo Source : Setopati
प्रतिक्रिया