प्रत्येक वर्ष जुलाई ४ तारिखलाई संयुक्त राज्य अमेरिका (USA) मा अत्यन्तै राष्ट्रिय गर्व, देशभक्ति र हर्षोल्लासका साथ स्वतन्त्रता दिवस (Independence Day) का रूपमा मनाइन्छ। यो दिन अमेरिकाले बेलायती उपनिवेश शासनबाट छुटकारा पाएको सम्झनामा मनाइन्छ। विश्वकै एक शक्तिशाली लोकतन्त्रको रूपमा विकास भएको अमेरिका आज जहाँ उभिएको छ, त्यसको ऐतिहासिक जग यही दिनबाट सुरु भएको मानिन्छ।
स्वतन्त्रता प्राप्तिको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि
१८औं शताब्दीको प्रारम्भमा अमेरिका १३ वटा ब्रिटिस उपनिवेशहरूको समुह थियो। यी उपनिवेशहरूमा बेलायतले कर बढाउने, व्यापारमा नियन्त्रण लिने, स्थानीय अधिकार कुण्ठित गर्ने जस्ता नीतिहरू लागू गरे। जनतामा असन्तोष चुलिदै गयो।
प्रमुख कारणहरू:
-
स्टाम्प ऐक्ट १७६५ (Stamp Act): सबै कागजातहरूमा स्टाम्प कर अनिवार्य गरियो।
-
टाउनसेन्ड ऐक्ट: चिया, काँच, रंग लगायतका वस्तुमा कर थोपरो।
-
बोस्टन टी पार्टी १७७३ (Boston Tea Party): करविरुद्ध प्रदर्शनस्वरूप अमेरिकी उपनिवेशवादीहरूले ब्रिटिश चिया समुद्रमा फाले।
-
लेक्सिङ्टन र कन्कर्ड युद्ध (१७७५): अमेरिकी क्रान्तिको शुरुवात भएको पहिलो सशस्त्र द्वन्द्व।
यी घटनाहरूपछि अमेरिकी उपनिवेशहरूले स्वतन्त्रताको माग राख्दै संघर्ष सुरु गरे।
स्वतन्त्रता घोषणा (Declaration of Independence)
-
मिति: जुलाई ४, १७७६
-
स्थान: फिलाडेल्फिया, पेन्सिलभेनिया
-
घटना: Second Continental Congress ले बेलायतबाट पूर्ण स्वतन्त्रताको घोषणा गर्यो।
-
लेखक: प्रमुख लेखक थॉमस जेफरसन थिए, जसले घोषणा–पत्र तयार गरे।
घोषणा–पत्रमा “सबै मानिस जन्मजात स्वतन्त्र र समान हुन्” भन्ने मान्यता प्रस्तुत गरिएको छ, जसले विश्वभर स्वतन्त्रता र मानव अधिकारको विचारलाई प्रेरित गर्यो।
१३ मूल अमेरिकी उपनिवेशहरू
१. न्यू ह्याम्पशायर
२. म्यासाचुसेट्स
३. रोड आइल्यान्ड
४. कनेटिकट
५. न्यू योर्क
६. न्यू जर्सी
७. पेनसिलभेनिया
८. डेलावेर
९. मेरिल्याण्ड
१०. भर्जिनिया
११. नर्थ क्यारोलिना
१२. साउथ क्यारोलिना
१३. जर्जिया
यी उपनिवेशहरूले नै पछि मिलेर अमेरिका नामक देशको स्थापना गरे।
स्वतन्त्रता दिवसको वर्तमान महत्व
१. राष्ट्रिय गौरवको प्रतीक
अमेरिकी राष्ट्रियताको आत्मा स्वतन्त्रता दिवसमा समेटिएको छ। यो दिनले स्वतन्त्रताको लागि लड्ने साहस, एकता, र देशप्रेम झल्काउँछ।
२. लोकतन्त्र र मानव अधिकारको पुनः सम्झना
“जनताको शासन, जनताको लागि शासन” भन्ने अमेरिकी मुल्यमान्यताको पुनः पुष्टि गर्ने दिन हो।
३. विविधता र समावेशी राष्ट्रको उत्सव
धार्मिक, भाषिक, जातीय, सांस्कृतिक विविधतामा एकता खोज्ने अमेरिकी समाज यो दिन सबै मिलेर स्वतन्त्रताको उत्सव मनाउँछ।
जुलाई ४ कसरी मनाइन्छ?
१. परेड र झाँकी
सहर–सहरमा सेना, विद्यार्थी, सांस्कृतिक समुहहरूले परेड निकाल्छन्। ऐतिहासिक झाँकीहरू प्रदर्शन गरिन्छ।
२. आतिशबाजी (Fireworks)
साँझमा देशभरिका प्रमुख शहरहरूमा रंगीन आतिशबाजी गरिन्छ। यो स्वतन्त्रताको उज्यालो प्रतीक मानिन्छ।
३. ध्वजारोहण र राष्ट्रिय गान
अमेरिकी झण्डा फहराइन्छ र “The Star-Spangled Banner” राष्ट्रिय गान गाइन्छ।
४. पारिवारिक भोज र सामूहिक रमाइलो
पिकनिक, बारबेक्यु, संगीत, नृत्य र खेलकुद कार्यक्रमहरूसहितको पारिवारिक तथा सामुदायिक जमघट हुन्छ।
५. राष्ट्रपतिको सम्बोधन
राष्ट्रपतिले जनता र सेनालाई सम्बोधन गर्दै स्वतन्त्रताको मूल्य र राष्ट्रिय एकताको सन्देश दिनु परम्परा हो।
जुलाई ४ को समकालीन सन्देश
विश्व समुदायप्रति:
जुलाई ४ को सन्देश केवल अमेरिकाभित्र सीमित छैन। यो स्वतन्त्रता, स्वतन्त्र सोच, मानव अधिकार, न्याय र लोकतन्त्रको विश्वव्यापी सन्देश हो।
प्रवासी र आप्रवासी अमेरिकनहरूका लागि:
यो दिन अमेरिकामा बसोबास गर्ने विभिन्न मूलका समुदायका लागि समावेशी अवसर हो—जहाँ सबैले अमेरिकाको संविधान, स्वतन्त्रता र अवसरको मुल्यमान्यता मनाउँछन्।
जुलाई ४ केवल एक ऐतिहासिक मितिमात्र होइन, यो अमेरिकाको आत्माको अभिव्यक्ति हो। यो दिनले जनताले शासक होइन, शासन तय गर्छन् भन्ने जनवादको सन्देश दिन्छ। स्वतन्त्रताको मूल्य बुझ्ने, त्यसको संरक्षण गर्ने र आगामी पुस्तालाई त्यो हस्तान्तरण गर्ने जिम्मेवारीको स्मरण गराउने यो दिन आज पनि उत्तिकै सान्दर्भिक छ।
जसरी जुलाई ४, १७७६ मा अमेरिकी क्रान्तिले स्वतन्त्रताको बीउ रोप्यो, आज पनि त्यो बीउ विश्वभर स्वतन्त्रता, समानता र मानव अधिकारका फूल फुलाइरहेको छ।
(१० भाषामा अमेरिकाबाट प्रकाशित, निष्पक्ष, स्वतन्त्र, संसारका १७५ भन्दा बढी देशमा पढिने पत्रिका)
प्रतिक्रिया