सर्वोच्च अदालतले शिवरात्रिमा पशुपतिनाथ क्षेत्रमा नागा साधुहरूको नग्नतालाई अश्लीलता भन्न नमिल्ने ठहर गरेको छ।

अधिवक्ता यज्ञमणि न्यौपानेले दायर गरेको रिट खारेज गर्दै, अदालतले यसलाई सनातन धार्मिक अभ्यास र परम्परा भएको व्याख्या गर्‍यो।

नग्नता (न्युडिटी) र अश्लीलता (अबसेनिटी) फरक कुरा भएको अदालतको निष्कर्ष।

नग्नता शारीरिक अवस्था हो भने अश्लीलता भने समाजले लाजमर्दाे वा यौनिक उत्तेजना ल्याउने गतिविधि मात्र हो।

नागा साधुहरूको उपस्थितिले भक्तजनलाई दिग्भ्रमित वा चरित्रहीन बनाउँछ भन्ने दाबीलाई अदालतले अस्वीकार गर्‍यो।

साधुहरूलाई दक्षिणा दिई बिदाइ गर्नु धार्मिक–सामाजिक संस्कार भएको भन्दै त्यसलाई रोक्न नहुने आदेश।

कला, संस्कृति वा शैक्षिक–चिकित्सकीय उद्देश्यका लागि भएको नग्नतालाई पनि अश्लील भन्न नमिल्ने अदालतको व्याख्या।

अश्लीलता तोक्ने आधार : सन्दर्भ, उद्देश्य र सामाजिक स्वीकार्यता।

अदालतले स्पष्ट गर्‍यो— नग्नतालाई स्वतः अश्लील मान्न सकिँदैन, समाज र समय अनुसार यसको मूल्याङ्कन हुन्छ।

सर्वोच्च अदालतले हालसालै गरेको आदेशले एउटा महत्वपूर्ण विषयमा कानुनी र सामाजिक स्पष्टता दिएको छ — शिवरात्रि पर्वमा पशुपतिनाथ मन्दिर क्षेत्रमा नागा साधुहरूको नग्न रहनुलाई अश्लीलता भन्न सकिँदैन।

अधिवक्ता यज्ञमणि न्यौपानेले दायर गरेको रिटमा नग्न साधुहरूलाई निषेध गर्नुपर्ने माग गरिएको थियो। तर न्यायाधीश डा. कुमार चुडाल र डा. नहकुल सुवेदीको इजलासले यो माग खारेज गर्दै, नग्नतालाई सनातन धार्मिक अभ्यास, सामाजिक र नैतिक रूपमा स्वीकार्य परम्परा भएको ठहर गरेको छ।

सर्वोच्चले व्याख्या गरेको छ कि नग्नता र अश्लीलता एउटै होइनन्। नग्नता शारीरिक अवस्था हो तर अश्लीलता भने यौनिक उत्तेजना ल्याउने, समाजले लाजमर्दाे वा आपत्तिजनक ठान्ने गतिविधि हो। त्यसैले नागा साधुहरूको नग्नता धार्मिक आस्था, साधना र परम्परासँग जोडिएको हुँदा यसलाई अश्लीलताको रूपमा लिन नमिल्ने भनिएको छ।

आदेशमा स्पष्ट गरिएको छ कि नागा साधुहरूको उपस्थितिले भक्तजनलाई यौनिक रूपमा दिग्भ्रमित बनाउने वा असामाजिक प्रभाव पार्ने दाबी आधारहीन छ। बरु उनीहरूलाई दक्षिणा दिएर बिदाइ गर्नु नेपाली धार्मिक–सामाजिक संस्कार हो।

अदालतले प्राचीन मन्दिरका शृंगार रसयुक्त कलात्मक मूर्ति वा चित्रलाई जस्तै, धार्मिक, शैक्षिक वा चिकित्सकीय उद्देश्यका लागि भएको नग्नतालाई अश्लील भन्न नमिल्ने टिप्पणी गरेको छ। सन्दर्भ, उद्देश्य र सामाजिक स्वीकार्यता नै अश्लीलताको निर्धारण गर्ने आधार हुने अदालतले प्रष्ट पारेको छ।

यससँगै सर्वोच्चले प्रस्ट पारेको छ— नग्नता आफूभित्र अश्लीलता बोकेर आउँदैन, बरु समाजले कसरी बुझ्छ र कुन सन्दर्भमा प्रस्तुत हुन्छ भन्ने कुराले नै त्यसलाई अश्लील ठहर गर्ने वा नगर्ने निर्धारण गर्छ।

Photos :NepalMinute