नेकपा (माओवादी केन्द्र)को नेतृत्वमा सुरु गरिएको वामपन्थी एकता प्रक्रियाले नयाँ राजनीतिक मोड लिँदैछ। माओवादी केन्द्रका नेता अग्नि प्रसाद सापकोटाका अनुसार, अहिले सम्म सात वटा वामपन्थी दलहरू एकताका लागि सहमत भएका छन्, जसले नेपालको वाम आन्दोलनलाई फेरि एक पटक एकीकृत रूप दिन सक्ने संकेत गरेको छ।

सात वामपन्थी दल एक मञ्चमा

एकता प्रक्रियामा सहभागी हुने दलहरूमा नेकपा (माओवादी केन्द्र), नेकपा (एकीकृत समाजवादी), डा. बाबुराम भट्टराईको पार्टीमा विद्रोह गरेर बनेको महेन्द्र राय यादव नेतृत्वको नेपाल समाजवादी पार्टी, नेकपा (एमाले)मा विद्रोह गरेर बनेको प्रेमबहादुर सिंह नेतृत्वको दल, राजु कार्की नेतृत्वको नेकपा समाजवादी, सुवास काफ्ले नेतृत्वको जनसमाजवादी, र विप्लव समूहबाट अलग भई बनेको चिरण सी नेतृत्वको संगठन समावेश छन्।

यी सात दलबीच वैचारिक, सैद्धान्तिक र राजनीतिक तहमा सहमति भइसकेको माओवादी नेता सापकोटाले जनाएका छन्। शनिबार माओवादी केन्द्रको सचिवालय बैठकमा एकताका प्राविधिक र सांगठनिक विषयमा अन्तिम छलफल भएको उनले जानकारी दिए। उनका शब्दमा, “वैचारिक र नीतिगत पक्षमा सहमति भइसकेको छ, अब प्राविधिक र सांगठनिक संयोजन मात्रै बाँकी छ।”

नेतृत्वमा प्रचण्ड, सहसंयोजकमा माधवकुमार नेपाल

बैठकमा प्राप्त सहमति अनुसार एकतापछि बन्ने नयाँ पार्टीको नेतृत्व माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले गर्नेछन् भने नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल सहसंयोजकका रूपमा रहने प्रारम्भिक सहमति भएको छ।

माओवादी केन्द्रले आगामी कात्तिक १७ गते केन्द्रीय समिति बैठक बोलाएर एकताको निर्णय औपचारिक रूपमा अनुमोदन गर्ने तयारी गरेको छ। सापकोटाका अनुसार, एकता घोषणा सभा एक साताभित्रै सम्पन्न गरिनेछ र फरक मत राख्नेहरूसँग पनि अन्तिम छलफल भइरहेकाले ‘सबै एकताबद्ध भएर अघि बढ्ने’ वातावरण बनिरहेको छ।

एमालेको जनपरिचालन र महाधिवेशन

यसबीच, नेकपा (एमाले)ले देशभर जनपरिचालन अभियान थालेको छ। पार्टीको शनिबार बसेको सचिवालय बैठकले कात्तिक २२ गते वडास्तरमा, २५ गते पालिका स्तरमा, र २९ गते देशव्यापी जनसभा गर्ने निर्णय गरेको छ। त्यसपछि मंसिर ६ गते काठमाडौंमा ‘जनसभा महाअभियान’ हुने उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवालीले जनाएका छन्।

त्यस्तै, एमालेले पहिले पोखरामा गर्ने भनिएको एघारौं महाधिवेशन स्थल परिवर्तन गरी काठमाडौंमा गर्ने निर्णय गरेको छ। ज्ञवालीका अनुसार, “मंसिर २७ देखि २९ सम्म हुने महाधिवेशन अब काठमाडौंमा हुनेछ। संगठन र पहुँचका दृष्टिले राजधानी उपयुक्त ठहरिएको हो।”

माओवादीभित्र मतभेद र जनार्दन शर्माको असन्तुष्टि

माओवादी केन्द्रभित्र भने एकता प्रक्रियामै विवाद उत्पन्न भएको छ। केन्द्रीय नेता जनार्दन शर्माले एकीकृत समाजवादीसँगको एकता प्रस्तावलाई “वैचारिक छलफलबाट भाग्ने प्रयास” भन्दै तीव्र असहमति जनाएका छन्।

पार्टीको महाधिवेशन आयोजक समितिको बैठकमा उनले भने, “माओवादी विचार र पहिचानलाई परित्याग गर्दै बहुदलीय जनवादसँग आत्मसमर्पण गर्ने प्रवृत्तिले हाम्रो पार्टीको अस्तित्व नै समाप्त गर्नेछ।” उनका अनुसार, माओवादीले वैचारिक प्रतिस्पर्धा र आन्तरिक लोकतन्त्रलाई बन्धक बनाएर आत्मसमर्पणको बाटो लिएको छ।

शर्माले पार्टीको केन्द्रीय समितिले पहिले दुई पटक मङ्सिरमा महाधिवेशन गर्ने निर्णय गरेको स्मरण गराउँदै भने, “यो एकता प्रस्ताव विचारको बहस र प्रतिस्पर्धात्मक नेतृत्व निर्माणको प्रक्रिया रोक्ने कदम हो।” उनले एकता प्रक्रिया तत्काल स्थगित गर्न माग गरे।

यसै विषयमा पत्रकारहरूले अध्यक्ष प्रचण्डलाई सोध्दा उनले भने, “केही जाँदैन, सबै एकजुट छौँ। जनार्दन पनि अन्ततः सहमत भएर अघि बढ्नेछन्।” उनले जनार्दन शर्माको बैठकमा शैलीमाथि असन्तुष्टि जनाउँदै भने, “उहाँले कुरा राख्नुभयो, तर अरूका कुरा सुन्न नबस्नु गलत हो। छलफल सुनेरै निष्कर्ष निकालिन्छ।”

सुशीला कार्कीको निर्वाचन छलफल

प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले शनिबार नेपाली कांग्रेसका महामन्त्रीद्वय गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मासँग भेटवार्ता गरेकी छिन्। छलफलमा आगामी निर्वाचन, त्यसको तयारी र राजनीतिक दलहरूको प्रतिबद्धताका विषयमा कुराकानी भएको थियो।

प्रधानमन्त्रीका प्रमुख स्वकीय सचिव आदर्शकुमार श्रेष्ठका अनुसार, “प्रधानमन्त्रीले सबै दलको स्पष्ट प्रतिबद्धता आवश्यक रहेको बताइन्। कांग्रेसका महामन्त्रीहरूले पनि औपचारिक निर्णय नआए पनि निर्वाचनमा भाग लिने प्रतिबद्धता दोहोर्‍याए।”

थापा–शर्माले एमालेलाई पनि निर्वाचन प्रक्रियामा ल्याउन सरकार र आफ्नो पार्टी दुवै सक्रिय रहने बताएका थिए। साथै, जेनजी आन्दोलनका मागहरूलाई निर्वाचनअघि सम्बोधन गर्न सकिने विषयमा छलफल गर्नुपर्ने धारणा पनि राखिएको थियो।

एकीकृत समाजवादीभित्रको विद्रोह र नयाँ दलको तयारी

नेकपा (एकीकृत समाजवादी)मा अध्यक्ष माधवकुमार नेपालको एकता निर्णयपछि असन्तुष्ट पक्षले बेग्लै रणनीति बनाउने तयारी गरेको छ। शनिबार सुकेधारामा वरिष्ठ नेता झलनाथ खनालको उपस्थितिमा असन्तुष्ट समूहको भेला भयो।

भेलामा खनालसँगै घनेन्द्र बस्नेत, घनश्याम भूसाल, रामकुमारी झाँक्री, जीवनराम श्रेष्ठ, विजय पौडेल, अशेष घिमिरे, दामोदर अर्याल, लक्ष्मण लम्साल, आरती लामा लगायत ८४ जना नेताहरू उपस्थित थिए। उनीहरूले नयाँ पार्टी गठन र वैकल्पिक वाम मोर्चाको सम्भावनाबारे छलफल गरेका छन्।

खनालले अघिल्लो दिनको बैठकमा माइक काटिएको घटनाप्रति आपत्ति जनाउँदै भनेका थिए, “तानाशाही प्रवृत्तिले हाम्रो आन्दोलनलाई कमजोर बनाउँछ। अब हामी नयाँ बाटो लिन्छौँ।”