(Despite President Donald Trump’s order, he needs Congress to sign off on eradicating the agency. (Getty Images)
राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले शिक्षा विभाग खारेज गर्ने योजना अघि बढाएका छन्। उनले चुनावी अभियानमा गरेको प्रतिबद्धता अनुसार कार्यकारी आदेशमार्फत विभाग विघटनको प्रक्रिया सुरु गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। ट्रम्पले शिक्षा विभागलाई “र्‍याडिकल, उग्रवादी, र मार्क्सवादीहरू” ले भरिएको संस्था भएको आरोप लगाउँदै यसको अन्त्य गर्नुपर्ने बताएका छन्।

ह्वाइट हाउसको आधिकारिक विवरण अनुसार, यो कदमले शिक्षा प्रणालीलाई नौकरशाहीबाट हटाएर परिवारहरूलाई जिम्मेवारी दिने दाबी गरिएको छ। ट्रम्प र उनका समर्थकहरूका अनुसार, शिक्षा विभागले अमेरिकी विद्यार्थीहरूलाई असफल बनाएको छ।

ह्वाइट हाउसका प्रमुख उपप्रेस सचिव ह्यारिसन फिल्ड्सले NAEP (National Assessment of Educational Progress) को तथ्यांक उद्धृत गर्दै “अमेरिकी विद्यार्थीहरू पछाडि परिरहेका छन्” भन्दै यसलाई राष्ट्रिय संकट भनेका छन्। साथै, उनले पछिल्लो चार वर्षमा डेमोक्र्याटहरूद्वारा अवैध आप्रवासी नाबालकहरूलाई विद्यालयहरूमा भर्ना गरिनु शिक्षाका लागि हानिकारक भएको आरोप लगाए।

यदि शिक्षा विभाग खारेज गरियो भने, यसको कार्यभार राज्य सरकारहरूमा हस्तान्तरण गरिनेछ। तर, यो निर्णयलाई डेमोक्र्याटहरू, शिक्षक संघहरू, र शिक्षा अधिकारकर्मीहरूले तीव्र विरोध गरिरहेका छन्। अब हेर्न बाँकी छ कि कांग्रेस वा अदालतहरूले यो कदमलाई रोक्न कुनै कारबाही गर्छन् वा ट्रम्प आफ्नो योजनामा सफल हुन्छन्।
ट्रम्प प्रशासनले “अमेरिका विरोधी CRT (Critical Race Theory) र DEI (Diversity, Equity, and Inclusion) शिक्षाको विस्तारले अमेरिकी शिक्षा प्रणालीलाई क्षति पुर्‍याएको” भन्दै शिक्षा विभाग खारेज गर्ने अभियानलाई तीव्र बनाएको छ। ह्वाइट हाउसका उपप्रेस सचिव ह्यारिसन फिल्ड्सका अनुसार, ट्रम्पको कार्यकारी आदेशले “अभिभावक, राज्य, र समुदायलाई शिक्षामा नियन्त्रण दिन” र विद्यार्थीहरूको शिक्षामा सुधार ल्याउन मद्दत गर्नेछ।

यो कदम मार्च ३ मा सेनेटले WWE का पूर्व CEO लिण्डा म्याक्माहोनलाई शिक्षा विभागको प्रमुख नियुक्त गरेपछि आएको हो। म्याक्माहोनले नियुक्ति पछि नै एक मेमो जारी गर्दै ट्रम्प प्रशासनको योजना समर्थन गर्ने बताइन्। उनले शिक्षा विभागका अन्तिम दिनहरूमा नयाँ उत्तरदायित्वको युग सुरु गर्ने प्रतिज्ञा गरिन्।

उनको मेमोमा भनिएको छ:
“अमेरिकी शिक्षा प्रणालीको यथार्थ भयावह छ। अमेरिकी जनताले राष्ट्रपति ट्रम्पलाई वासिङ्टनमा महत्वपूर्ण परिवर्तन ल्याउन निर्वाचित गरेका छन्। हाम्रो जिम्मेवारी भनेको अमेरिकी जनताको इच्छालाई सम्मान गर्नु हो। राष्ट्रपति ट्रम्पले शिक्षा विभागको नौकरशाहीलाई हटाउने महत्त्वपूर्ण अन्तिम मिसन हामीलाई दिएका छन्, जसलाई हामी छिटो र जिम्मेवारीपूर्वक पूरा गर्नेछौं।”

यदि शिक्षा विभाग खारेज गरियो भने, यसको प्रशासनिक कार्यभार राज्य र स्थानीय सरकारहरूमा स्थानान्तरण हुनेछ। यो निर्णयलाई डेमोक्र्याटहरू, शिक्षक संघहरू, र नागरिक अधिकार समूहहरूले शिक्षामा असमानता बढाउने भन्दै विरोध गरिरहेका छन्। अब हेरिन बाँकी छ, कांग्रेस वा अदालतहरूले यो निर्णय रोक्ने प्रयास गर्छन् कि ट्रम्प आफ्नो योजनामा सफल हुन्छन्।
ट्रम्प प्रशासनको शिक्षा विभाग खारेजी योजनाको व्यापक विरोध सुरु भएको छ। American Federation of Teachers (AFT) ले ट्रम्पको कार्यकारी आदेशको आलोचना गर्दै कांग्रेसलाई यस कदमको विरोध गर्न आग्रह गरेको छ।

AFT को वक्तव्यमा भनिएको छ:
“संघीय सरकारले आफ्नो जिम्मेवारीबाट पछि हट्ने छैन। प्रत्येक बच्चा, विद्यार्थी, र श्रमिक परिवारलाई उज्जवल भविष्यको अवसर दिनु हाम्रो कर्तव्य हो, न कि उनीहरूको सपना सानो पार्नु।”

संघले NPR/PBS News/Marist ले फेब्रुअरीमा गरेको सर्वेक्षणलाई उद्धृत गर्दै ६०% भन्दा बढी अमेरिकीहरूले शिक्षा विभाग हटाउने योजनाको कडा विरोध गरेको तथ्य सार्वजनिक गरेको छ।

AFT का अध्यक्ष रान्डी वेनगार्टेन ले मार्च ५ मा जारी गरेको वक्तव्यमा भनेकी छन्:
“शिक्षा विभागको मुख्य उद्देश्य अवसरको असमानता हटाउने र हरेक अमेरिकी बच्चालाई सफल बनाउन मद्दत गर्ने हो। यसलाई हटाउने प्रयास राष्ट्रपति ट्रम्पले सबै बच्चाहरूको अवसरको वास्ता गर्दैनन् भन्ने संकेत हो। सायद उनी आफ्ना बच्चाहरू, साथीहरू, वा दाताहरूका बच्चाहरूको अवसरको बारेमा चिन्तित छन्, तर सबै बच्चाहरूको होइन।”

यद्यपि, ट्रम्प प्रशासनले शिक्षा क्षेत्रमा ठूलो खर्च गरिँदासमेत विद्यार्थीहरूको नतिजा राम्रो नभएको दाबी गरेको छ। ह्वाइट हाउसले २०२३ मा बाल्टिमोरका १३ वटा उच्च विद्यालयहरूमा कुनै पनि विद्यार्थी गणितमा दक्ष नभएको तथ्यलाई उदाहरण दिँदै शिक्षा प्रणालीको असफलता देखाएको छ। साथै, प्रशासनले “र्‍याडिकल विचारधारा” पढाउन खर्च भएको रकम शिक्षा विभाग खारेजको आधारको रूपमा प्रस्तुत गरेको छ।

यो निर्णयमा कांग्रेसको अन्तिम निर्णय महत्वपूर्ण हुनेछ, किनभने शिक्षा विभाग हटाउने संवैधानिक अधिकार केवल कांग्रेससँग छ। अब हेर्न बाँकी छ, कांग्रेस वा अदालतहरूले यो आदेशलाई रोक्छन्, वा ट्रम्प प्रशासन आफ्नो योजनामा अघि बढ्छ।
ट्रम्प प्रशासनले “$226 मिलियन” अनुदान रद्द गरेको छ, जुन Comprehensive Centers Program अन्तर्गत राज्यहरू र शिक्षण प्रणालीहरूमा “रेस-आधारित भेदभाव र लिंग पहिचान विचारधारा” जबर्जस्ती लागू गर्न प्रयोग गरिएको दाबी गरिएको छ। ह्वाइट हाउसका अनुसार, बाइडेन प्रशासनको पालामा विद्यालयहरूलाई “विचारधारात्मक पहलहरू” लागू गर्न बाध्य पारिएको थियो, जसले स्रोतहरू अनावश्यक रूपमा खर्च गरेको बताइएको छ।

ट्रम्पको “शिक्षा पुनर्संरचना” योजना
ट्रम्पले राज्यहरूलाई शिक्षामा पुनः नियन्त्रण दिने र विद्यालय प्रणालीलाई पुनर्विचार गर्ने योजना अघि सारेका छन्। उनले भनेका छन्:
“म हरेक अमेरिकी अभिभावकलाई आफ्ना बालबालिकालाई सार्वजनिक, निजी, चार्टर, वा धार्मिक विद्यालय जहाँ चाहिन्छ त्यहाँ पठाउने अधिकार दिन चाहन्छु। सर्वव्यापी विद्यालय छनोटको समय आइसकेको छ। शिक्षा राज्यहरूलाई फर्काउने क्रममा, म यो अधिकार अभिभावकलाई दिन सबै शक्ति प्रयोग गर्नेछु।”

संवैधानिक चुनौतीहरू र कांग्रेसको भूमिका
यद्यपि ट्रम्पले कार्यकारी आदेश जारी गरे पनि, संयुक्त राज्यको संविधानको धारा II (Article II) अनुसार शिक्षा विभाग हटाउन कांग्रेसको अनुमोदन आवश्यक छ। फक्स न्युजका अनुसार यो निर्णय पारित गर्न सेनेटमा ६० मत आवश्यक छ, तर हाल केवल ५३ जना रिपब्लिकन छन्, जसले यो योजना कार्यान्वयन गर्न कठिन बनाउँछ।
तर, केही सांसदहरू यो प्रस्तावमा सकारात्मक देखिएका छन्। उदाहरणका लागि, रिपब्लिकन सांसद थोमस म्यासी (Rep. Thomas Massie, R-Ky.) ले २०२६ को डिसेम्बरभित्र शिक्षा विभाग खारेज गर्ने विधेयक जनवरी ३१ मा पेश गरिसकेका छन्।
अब हेरिन बाँकी छ, ट्रम्प प्रशासनले कांग्रेसलाई राजी गराएर शिक्षा विभाग हटाउने प्रक्रिया अघि बढाउन सक्छ कि यसको विरोध बलियो बन्छ।