अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुले ह्वाइट हाउसमा संयुक्त प्रेस सम्मेलन आयोजना गरेका छन्।
ट्रम्पले अमेरिकाले गाजा “कब्जा गर्न” सक्ने र त्यहाँ रहेका विस्फोट नभएका बमहरू हटाएर तथा आर्थिक पुनर्निर्माण गरेर यसलाई “मध्यपूर्वको रिभिएरा” बनाउन सक्ने बताएका छन्।
अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले गाजालाई पुनर्निर्माण गर्ने क्रममा त्यहाँका प्यालेस्टिनीहरूलाई बाहिर पुनःस्थापित गर्न सकिने प्रस्ताव राखेका छन्। तर, मध्यपूर्वका विभिन्न देशहरूले यसअघि नै यस्तो प्रस्ताव अस्वीकार गरिसकेका छन्।
अमेरिकी राष्ट्रपतिको दोस्रो कार्यकालमा अमेरिका भ्रमण गर्ने पहिलो विदेशी नेता नेतान्याहुले ट्रम्पको योजनालाई “ध्यान दिन लायक प्रस्ताव” भनेका छन्।
प्रस्तावहरू “सबैलाई चकित पार्ने” भन्दै यसलाई “मस्तिष्क घुमाइदिने” विषय भनेका छन्।
ट्रम्पले इरानले “परमाणु हतियार राख्न नपाउने” बताएका छन् र यदि तेहरानले परमाणु बम विकास गर्न सोच्यो भने त्यो “दुर्भाग्यपूर्ण” हुने बताएका छन्।
नेतान्याहुले ट्रम्पलाई “इजरायलले कहिल्यै पाएको सबैभन्दा ठुलो मित्र” भन्दै प्रशंसा गरेका छन्। ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा अमेरिकाले आफ्नो दूतावास यरुशलम सार्दा यी दुई नेता नजिकका सहयोगी रहेका थिए, जसलाई प्यालेस्टिनीहरूले विरोध गरेका थिए।
संयुक्त राष्ट्रसंघका लागि प्यालेस्टिनी राजदूत रियाद मन्सुरले गाजा कब्जा गरी त्यहाँका बासिन्दाहरूलाई “नयाँ, सुन्दर, स्वच्छ भूमि” मा पुनःस्थापित गर्ने ट्रम्पको योजनाको प्रतिक्रिया दिएका छन्।
“जो उनीहरूलाई कुनै रमणीय ठाउँमा पठाउन चाहन्छन्, तिनीहरूलाई इजरायलभित्रै आफ्ना मूल घरहरूमा फर्कन दिनुहोस्,” मन्सुरले संयुक्त राष्ट्रसंघका लागि प्यालेस्टिनी मिसनले X (ट्विटर) मा पोस्ट गरेको भिडियोमा भने।
तर, उनले थप्दै भने कि प्यालेस्टिनीहरू आफ्नै घरहरूमा, गाजामा नै फर्कन चाहन्छन्। उनले भने, “हाम्रो मातृभूमि नै हाम्रो मातृभूमि हो… तिनीहरूले गाजा पुनर्निर्माण गर्न चाहन्छन्, त्यहाँका विद्यालय, अस्पताल, पूर्वाधार पुनःनिर्माण गर्न चाहन्छन्, किनकि उनीहरू यहीं बस्न चाहन्छन् र यहीँ प्रेम गर्छन्। म ठान्छु कि नेताहरूले प्यालेस्टिनी जनताको इच्छालाई सम्मान गर्नुपर्छ।”
मध्यपूर्व संस्थानका अमेरिकी विदेश नीति वरिष्ठ विश्लेषक ब्रायन कटुलिसका अनुसार ट्रम्पको गाजा कब्जा गर्ने प्रस्ताव योजनाबद्ध नभई अचानक आएको टिप्पणी मात्र हो।
“मलाई लाग्छ उनी यत्तिकै कुरा बनाउँदैछन्। निश्चय नै यसको पछाडि कुनै योजना छैन,” कटुलिसले Reuters समाचार संस्थासँग भने।
“र यदि कुनै योजना छ भने पनि, त्यो आजको मध्यपूर्वको वास्तविकतासँग मेल खाँदैन, न त यो प्यालेस्टिनीहरू वा छिमेकी देशहरू, जस्तै इजिप्ट र जोर्डनसँग कुनै परामर्शमै आधारित छ।”
कटुलिसका अनुसार ट्रम्प “उत्तेजक अभिव्यक्तिहरू प्रयोग गरेर बहसलाई आफ्नो पक्षमा तान्न खोज्दैछन्”। उनले ट्रम्पले आफ्नो पहिलो कार्यकालमा पनि यस्तै विवादास्पद टिप्पणीहरू गरेर बहसलाई उत्तेजित पार्ने प्रयास गरेको बताए।
“समस्या के हो भने, यसले वास्तविक समस्याहरू समाधान गर्दैन। यसले केही समय र ऊर्जा उनको हास्यास्पद अभिव्यक्तिहरूमा केन्द्रित गर्छ, तर यसले प्यालेस्टिनी वा इजरायलीहरूका लागि कुनै नयाँ वास्तविकता सिर्जना गर्दैन,” उनले भने।
डोनाल्ड ट्रम्पका मापदण्डअनुसार पनि यो अचम्मलाग्दो कुरा हो।
उनले भनेका छन् कि अमेरिका गाजा स्ट्रिप कब्जा गर्नेछ र त्यसलाई मध्यपूर्वको रिभिएरा मा बदल्नेछ— एउटा रोजगारी र अवसरले भरिएको ठाउँ, जहाँ संसारभरका मानिसहरू, केही प्यालेस्टिनीहरू समेत, बस्न सक्नेछन्।
तर, त्यहाँ सात दशकभन्दा बढी समयदेखि बस्दै आएका अधिकांश मानिसहरू स्थायी रूपमा निकालिनेछन्।
ट्रम्पले आफ्ना विचारहरूलाई व्यापक समर्थन रहेको दाबी गरे पनि मध्यपूर्वमा त्यसको कुनै संकेत देखिँदैन। इजिप्ट, जोर्डन र साउदी अरेबियाले यी प्रस्तावहरूको कडा आलोचना गरेका छन्।
राष्ट्रपतिले अर्को प्यालेस्टिनी भूभाग पश्चिमी किनारा (West Bank) को भविष्यबारे पनि गम्भीर संकेत दिएका छन्।
ट्रम्पले इजरायललाई त्यहाँ सार्वभौमसत्ता दिन सकिने विचार गरिरहेको बताएका छन् र यसबारे चार हप्ताभित्र एउटा घोषणा गर्ने बताएका छन्।
उनले स्पष्ट रूपमा भने, “यसको दुई-राष्ट्र समाधान (Two-State Solution) सँग कुनै सम्बन्ध छैन।”
के यी कुरा गम्भीर हुन्? ट्रम्पसँग कुरा बुझ्न गाह्रो छ।
तर, उनले आफ्नो पहिलो कार्यकालमा दशकौँ पुरानो अमेरिकी मध्यपूर्व नीति उल्टाएका थिए— र उनी फेरि त्यही गर्ने तयारीमा देखिन्छन्।
ट्रम्पको गाजा कब्जा गर्ने विवादास्पद प्रस्ताव अघि नै, हमासका प्रवक्ताले अमेरिकी राष्ट्रपतिको सुझावको आलोचना गरेका थिए। ट्रम्पले गाजाबासीहरूलाई घर फर्कन नदिनु र अन्यत्र पुनःस्थापित गर्नुपर्ने बताएको विषयमा हमासले कडा आपत्ति जनाएको छ।
ट्रम्पको विचार “क्षेत्रमा अराजकता र तनाव सिर्जना गर्ने नुस्खा” भएको प्रवक्ता सामी अबु जुहरीले विभिन्न सञ्चारमाध्यमलाई बताएका छन्।
“गाजा स्ट्रिपका हाम्रा जनताले यी योजनाहरू स्वीकार गर्नेछैनन्। आवश्यक कुरा हाम्रो भूमि कब्जा र हाम्रो जनतामाथिको आक्रमण अन्त्य गर्नु हो, न कि उनीहरूलाई आफ्नै भूमिबाट विस्थापित गर्नु,” उनले भने।
साउदी अरेबियाले पुनः आफ्नो अडान दोहोर्याउँदै प्यालेस्टिनी राष्ट्र स्थापना नगरी इजरायलसँग कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना नगर्ने स्पष्ट पारेको छ।
ट्रम्प र नेतान्याहुको संयुक्त प्रेस सम्मेलनपछि जारी गरिएको विज्ञप्तिमा साउदी विदेश मन्त्रालयले यो अडान “दृढ र अटल” रहेको जनाएको छ।
मन्त्रालयले यो विषय “कुनै प्रकारको वार्ताको विषय नभएको” उल्लेख गर्दै भनेको छ कि “स्थायी शान्ति प्यालेस्टिनीहरूलाई उनीहरूको वैध राष्ट्र बनाउने अधिकार नदिई सम्भव छैन।”
यसअघि ह्वाइट हाउसमा अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्प र इजरायली प्रधानमन्त्री नेतान्याहुले ट्रम्पको पहिलो कार्यकालका विभिन्न सफलताहरू उल्लेख गरेका थिए। तिनैमध्ये अब्राहम सम्झौता (Abraham Accords) पनि एक हो, जसले इजरायल र केही अरब राष्ट्रहरूबीच कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना गराएको थियो।
ट्रम्पले भनेका छन् कि उनले इजरायल र साउदी अरेबियाबीच सम्बन्ध सामान्यीकरणको प्रयास पुनः सुरु गर्ने आशा राख्छन्।
प्रतिक्रिया