अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले अमेरिकी केन्द्रीय बैंकका प्रमुखमाथि आक्रमण तीव्र बनाएपछि अमेरिकी स्टक बजार र डलरमा फेरि ठूलो गिरावट आएको छ। ट्रम्पले ब्याजदर घटाउन नसकेको भन्दै फेडरल रिजर्भका अध्यक्ष जेरोम पावेललाई “एक ठूला हारने” व्यक्ति भनेर सामाजिक सञ्जालमा सम्बोधन गरेका हुन्।
एक सामाजिक सञ्जाल पोस्टमा ट्रम्पले पावेललाई ब्याजदर “पहिले नै” घटाउन आग्रह गर्दै, उनले आर्थिक परिस्थितिलाई बुझ्नमा सधैं ढिला गर्ने गरेको आरोप लगाए।
“अर्थतन्त्र सुस्त हुन सक्छ जबसम्म मिस्टर टु लेट, एक ठूला हारने, अहिले नै ब्याजदर घटाउँदैनन्,” उनले लेखे।
ट्रम्पले आफैंले नियुक्त गरेका पावेलप्रति आलोचना बढाउँदै गएको यो अवस्थामा, ट्रम्पका ट्यारिफ (भन्सार शुल्क) योजनाहरूले स्टक बजारमा ठूलो गिरावट ल्याएको र आर्थिक मन्दीको डर बढाएको छ।
ट्रम्प र पावेलबीचको यो टकरावले बजारमा थप अशान्ति ल्याएको छ।
S&P 500, जुन अमेरिकी ठूला ५०० कम्पनीहरूको सूचक हो, सोमबार करिब २.४% ले घट्यो, र यो वर्षको सुरुदेखि अहिलेसम्म करिब १२% ले घटिसकेको छ।
Dow Jones Industrial Average करिब २.५% ले घटेको छ र यस वर्ष अहिलेसम्म करिब १०% ले गिरिसकेको छ।
Nasdaq पनि २.५% भन्दा बढी घटेको छ र जनवरी यताबाट १८% गिरावट आएको छ।
सामान्यतया डलर र अमेरिकी सरकारी ऋणपत्रहरू बजार अस्थिरताका बेला सुरक्षित सम्पत्ति मानिन्छन्, तर तिनीहरू पनि हालको उथलपुथलबाट बच्न सकेनन्।
डलर इन्डेक्स — जसले डलरको मूल्य युरो लगायतका मुद्राहरूको तुलनामा मापन गर्छ — सोमबार सन् २०२२ यताकै सबैभन्दा न्यून तहमा पुगेको छ।
त्यस्तै, अमेरिकी सरकारी ऋणपत्रहरूको ब्याजदर पनि बढेको छ, किनकि लगानीकर्ताहरूले उच्च प्रतिफलको माग गरेका छन्।
यसैबीच, सुनको मूल्यले नयाँ कीर्तिमान बनाएको छ, लगानीकर्ताहरूले आर्थिक अनिश्चितताका बेला सुरक्षित लगानीका रूपमा सुन रोजेकाले।
स्पट गोल्डको मूल्य सोमबार पहिलोपटक प्रति औंसी $3,400 (लगभग £2,563) पुगेको हो।
सुनलाई आर्थिक अस्थिरता भएको समयमा सबैभन्दा सुरक्षित लगानीको रूपमा लिइन्छ।
ट्रम्पले पावेलप्रति आलोचना उनको पहिलो कार्यकालदेखि नै गर्दै आएका थिए। उनले उनलाई हटाउने सम्भावना समेत छलफल गरेको रिपोर्टहरू आएका थिए।
हालैको आलोचना पावेलले ट्रम्पका आयात कर (import tariffs) ले मूल्य वृद्धि र आर्थिक मन्दी निम्त्याउने चेतावनी दिएपछि आएको हो।
गत हप्ता ट्रम्पले सार्वजनिक रूपमा पावेललाई हटाउन माग गर्दै लेखेका थिए: “पावेलको बर्खास्ती ढिला नहोस्।”
तर यस्तो कदम कानुनी रूपमा विवादास्पद हुन सक्छ, किनभने फेडरल रिजर्भको स्वतन्त्रताको परम्परा लामो समयदेखि रहेको छ।
पावेलले अघिल्लो वर्ष पत्रकारहरूलाई भनेका थिए कि राष्ट्रपति ट्रम्पसँग उनलाई हटाउने कानुनी अधिकार छैन भन्ने विश्वास उनको रहेको छ।
तर ट्रम्पका एक प्रमुख आर्थिक सल्लाहकारले शुक्रबार भने, जब अमेरिकी स्टक बजार बन्द थियो, पावेललाई हटाउने विकल्पमाथि अधिकारीहरूले अध्ययन गरिरहेको पुष्टि गरेका थिए।
प्रतिक्रिया