युक्रेनका राष्ट्रपति भ्लादिमिर जेलेन्स्कीले युद्ध अन्त्य गर्न रूससँग कुनै सम्झौता अघि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पलाई युक्रेन भ्रमणको निम्तो दिएका छन्। सीबीएसको 60 Minutes कार्यक्रममा भएको अन्तर्वार्तामा उनले भने,
“कुनै निर्णय वा वार्ताको रूप लिनुअघि कृपया यहाँ आउनुहोस्—यहाँका जनता, सर्वसाधारण, सैनिकहरू, अस्पतालहरू, चर्चहरू, नष्ट भएका वा मृत्यु भएका बालबालिकाहरू हेर्नुहोस्।”

यो अन्तर्वार्ता आइतवार, रुसी क्षेप्यास्त्र प्रहारले सुमी शहरमा ३५ जनाको ज्यान लिएको र ११७ जनालाई घाइते बनाएको घटनाअघि रेकर्ड गरिएको हो। रुसले प्रमाण नदिई दुईवटा इस्कान्देर क्षेप्यास्त्रले युक्रेनी सैनिकहरूको बैठकमा हमला गरेको र ६० जनालाई मारिएको दाबी गरेको छ। तर ट्रम्पले भने आफूलाई यो हमला ‘भूलवश भएको’ बताइएको छ, तर उनले त्यो जानकारी आफूलाई कसले दिएको हो भन्ने खुलाएनन्।

सुमी घटनास्थलमा रूसी दाबी अनुसार सैनिकहरूको बैठक भएको भनिएको सम्मेलन केन्द्र पूर्ण रूपमा ध्वस्त छ, र जहाँ क्षेप्यास्त्र खसेको थियो त्यहाँ ठूलो खाल्डो परेको देखिन्छ। छाना नै बाँकी छैन।

कीएभले सैन्य अधिकृतहरूको बैठक भएको पुष्टि गरेको छैन, तर सुमीका एक क्षेत्रीय मेयरले यदि साँच्चिकै त्यस्तो बैठक गराइएको हो भने स्थानीय सुरक्षाकर्मीहरूले राजीनामा दिनुपर्ने माग गरेका छन्।

सैनिकहरूको जमघटहरू रूसका लागि प्राथमिक लक्ष्यहरू मानिन्छन्। यसअघि पनि, र समग्र आक्रमण अवधिभर, रूसी सेनाले सर्वसाधारणलाई “स्वीकार्य सहायक क्षति” (collateral damage) को रूपमा व्यवहार गर्दै आएको छ।

यो हमला त्यस्तो समयमा भएको हो जब युक्रेनको सबैभन्दा बलियो सैन्य सहयोगी अमेरिका युद्ध अन्त्यका लागि वार्ता गर्दै आएको छ — अब यो युद्ध चौथो वर्षमा प्रवेश गरिसकेको छ — र वार्ता पूर्वराष्ट्रपति ट्रम्पको नेतृत्वमा भइरहेको छ।

आक्रमणबारे सोध्दा अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले भने यो “डरलाग्दो” घटना हो र आफूलाई यो “भूलवश भएको” बताइएको बताएका छन्, तर उनले यो जानकारी आफूलाई कसले दिएको हो भन्ने खुलाएनन्।

यसअघि ट्रम्पका युक्रेन मामिलाका विशेष दूत, अवकाशप्राप्त लेफ्टिनेन्ट जनरल कीथ केलोगले भने यो हमला “सभ्यताको कुनै पनि सीमा नाघेको” बताएका थिए।

तर जेलेन्स्कीले दिएको निमन्त्रणा ट्रम्पले स्वीकार गर्ने कि नगर्ने भन्ने अझै स्पष्ट छैन।

अहिलेसम्म ट्रम्प प्रशासनबाट केवल अमेरिकी कोषमन्त्री स्कट बेशेन्टले मात्र कीएभ भ्रमण गरेका छन्, त्यो पनि युक्रेनलाई अमेरिकाको पक्षमा एक खनिज व्यापार सम्झौतामा हस्ताक्षर गराउन दबाव दिने उद्देश्यले। तर राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले उक्त सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्न अस्वीकार गरेका थिए।

जेलेन्स्कीले रुसले सर्वसाधारणमाथि निरन्तर आक्रमण गरिरहेको कुरा जोड दिँदै आएका छन्, जुन बेला ट्रम्प रूससँग सम्बन्ध सुधार गर्दै युद्धविराम खोजिरहेका छन्।

अमेरिकी विशेष दूत स्टिभ विटकोफले रूसी राष्ट्रपति पुटिनसँग तीनपटक भेट गरिसकेका छन्, र कीएभले चेतावनी दिँदै आएको छ कि रूसले यस प्रक्रियाको दुरुपयोग गर्दै युक्रेनी भूभाग क्रमशः हरण गर्दै जानेछ।

युरोपेली नेताहरूले सुमीमाथिको आक्रमणको निन्दा गरेका छन्।

• जर्मनीका भावी चान्सलर फ्रेडरिक मर्जले सार्वजनिक प्रशारक ARD सँग भने, “यो एक जघन्य युद्ध अपराध हो। यो चालाकीपूर्वक गरिएको, जानाजान गराइएको कुकृत्य हो।”

• जर्मनीका निवर्तमान चान्सलर ओलाफ शोल्जले भने, “रूसको शान्तिका लागि देखाइएको इच्छा वास्तवमा के मूल्य राख्छ भन्ने यो घटनाले देखाएको छ।”

• फ्रान्सेली राष्ट्रपति इम्मानुएल म्याक्रोँले रूसमाथि “मानव जीवन, अन्तर्राष्ट्रिय कानुन, र राष्ट्रपति ट्रम्पको कूटनीतिक प्रयासप्रति निर्लज्ज अवहेलना” गरेको आरोप लगाए।

  उनले भने, “रूसलाई युद्धविराम मान्न बाध्य पार्ने कडा कदमहरू आवश्यक छन्। फ्रान्स आफ्ना साझेदारहरूसँग मिलेर यो लक्ष्यतर्फ अहोरात्र काम गरिरहेको छ।”

• युरोपेली आयोगकी अध्यक्ष उर्सुला भन डेर लायनले यस आक्रमणलाई “हिंसात्मक र बर्बर” भन्दै भनिन्:
  “रूस पहिले पनि आक्रमणकारी थियो, अझै पनि त्यही हो—अन्तर्राष्ट्रिय कानुनको खुल्ला उल्लंघन गर्दै।”

  उनले थपिन्, “युद्धविराम कार्यान्वयनका लागि कडा कदमहरू तत्काल आवश्यक छन्। युरोप साझेदारहरूसँग मिलेर दबाब कायम राख्नेछ, जबसम्म युक्रेनका शर्तहरूमा न्यायपूर्ण र दिगो शान्ति स्थापित हुँदैन।”

• बेलायती प्रधानमन्त्री सर कीर स्टार्मरले पनि भनाइ दिँदै भने, “सुमीमा सर्वसाधारणमाथि रुसले गरेको क्रूर आक्रमणप्रति म गहिरो रूपमा दुःखी छु।”

संयुक्त राष्ट्र महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसका प्रवक्ताले सुमीमा भएको क्षेप्यास्त्र आक्रमणको बारेमा “गहिरो चिन्ता र स्तब्धता” व्यक्त गरेका छन्।

उनले भने, “सर्वसाधारण र गैरसैनिक संरचनाहरूमाथि आक्रमण अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानुनअनुसार निषेध गरिएको छ, र यस्तो आक्रमण जहाँ भए पनि तुरुन्तै रोकिनुपर्छ।”

गुटेरेसले युक्रेनको संप्रभुता, स्वतन्त्रता र भौगोलिक अखण्डताको पूर्ण सम्मान हुने, न्यायपूर्ण, दिगो र समग्र शान्तिका लागि गरिने सार्थक प्रयासहरूमा संयुक्त राष्ट्रको समर्थन रहने बताए।

आइतबारको दोहोरो मिसाइल आक्रमण यस वर्ष युक्रेनमा सर्वसाधारणमाथि भएको सबैभन्दा घातक हमला भएको मानिएको छ।

यसअघि, अप्रिल ४ मा क्रिभी रिह शहरमा गरिएको अर्को रूसी क्षेप्यास्त्र हमलामा २० जनाको मृत्यु भएको थियो र ६१ जना घाइते भएका थिए।

त्यो घटनामा पनि रुसको रक्षा मन्त्रालयले “सैन्य कमाण्डरहरू र पश्चिमी प्रशिक्षकहरूको बैठक” भएको रेस्टुरेन्टलाई लक्ष्य बनाएको दाबी गरेको थियो — तर कुनै प्रमाण पेश गरिएको थिएन।

२०२२ फेब्रुअरी २४ मा रुसले युक्रेनमाथि पूर्ण आक्रमण सुरु गरेयता, सबै पक्षबाट सयौँ हजार मानिस — अधिकांश सैनिकहरू — मारिएका वा घाइते भएका छन् भन्ने अनुमान छ।

संयुक्त राष्ट्रसंघका अनुसार अहिले करिब ७० लाख युक्रेनीहरू शरणार्थीका रूपमा विदेशमा बसिरहेका छन्।

यो द्वन्द्वको जड २०१४ मा पुगेको छ, जब युक्रेनका प्र-रूसी राष्ट्रपति अपदस्थ गरिएपछि रुसले कालो समुद्रस्थित क्रिमिया क्षेत्र कब्जा गरेको थियो र त्यसपछि पूर्वी युक्रेनमा भएको रगतपातपूर्ण विद्रोहमा विद्रोहीहरूलाई समर्थन दिएको थियो।