बुझ्ने कसले ? बुझाउने कसले ??

जमिन जोत्ने हलो 

सूर्य छुन्छु भन्दै 

उफ्रिन खोज्छ आकाश तिर ! 

राप र तापको हुँ म, भन्ने सूर्य 

हलो सँग मित लगाउँछु भन्दै 

झर्न खोज्छ जमिन मै 

पस्छ फाली भित्रै 

त्यति मात्रै हो र ?

मधेसको मुसा सँग 

जोड्छ कुममा कुम

कहन्छ उखान टुक्का

भाषणमा दिन्छ सबलाई मुक्का 

काम उसको सधैँ उही हो "झुक्का" !  

उता माओवादको जमिनमा 

मार्क्सवाद र लेनिनवाद प्रजातिको 

काउछो रोपेको काउछे बिरालो 

बिपीको समाजवाद भित्र 

काम्लो ओढेर घिउ पिउन मस्त छ 

उ कहिले रोल्पामा घिउ पिउँछ 

कहिले सर्लाही त कहिले चितवन पुग्छ 

सुन्दै छु उ अहिले गोर्खामा पुगेको छ रे 

त्यहाँ पनि काम्लो भित्र पसिसकेको छ रे

घिउ पिउन बसिसकेको छ रे   

हुने भयो गोर्खाली घिउको पनि सत्यानाश ! 

समाजवादको खोल ओढेको अर्को ढाडे 

न म्याउँ म्याउँ गर्ने ढङ्ग छ 

न जोबनको कुनै रस र रङ्ग छ 

बिरालीको फ्री टिकट र फ्री भिसामा 

मस्त सयर गर्दै छ 

एक पटक होइन पटक पटक 

बेहाल छ धर्ती 

रुवाबासी छ सबका सबको 

तर, 

बुझ्ने कसले ? 

बुझाउने कसले ?

आँखा देख्ने कसले ?

देखाउने कसले ?

बिना ढेउवाके फ्री भिसा र फ्री टिकट 

एजेन्टहरूको मस्ती 

यस्तै छ मेरो बस्ती !

म पहिलै उडिसकेको छु खाडी तिर  

मेरा सन्ततिहरू लाइनमा छन् उड्न 

सके उड्छन् नसके गूड्छन 

अच्छा लेकिन भाइ साप भन्न र बन्न !

भोकमरीले मरेको छैन धन्न 

अब बेर छैन भोकमरीले मर्ने भएँ भन्न !

- रामप्रसाद खनाल, नोभेम्बर ७, २०२२