हाँडी गाउँको जात्रा !

एउटा मान्छे जस्तै जस्तै देखिने

र,

अर्को उसकै थाङ्ना सुत्न फेरी तयार

हाताहाती र नगदको भोके !

बुरुक्क बुरुक्क उफ्रे

चिच्याए घाँटी सुकुन्जेल

अनि,

चढे दाशहरूको काँध

खुसीयाली मनाए

लड्डु बाँडे,

खुवाए,

खाए !

यो नाटक देखेर

यो नौटङ्की देखेर

कौवालाई बेला पाक्यो हर्ष नत बिस्मात भनेझैँ

न त खुसीयाली

न त रुवाइ भएको,

एउटा म बिचरो मनुवा

म मनुवा भित्रको एउटा मेरो मन

त्यही मनले उही मनलाई प्रश्न सोध्यो,

ए मनुवा,

उनीहरूले त खुसीयाली मनाए

लड्डु बाँडे,

खुवाए,

खाए !

तर जनताले के पाए ??

मरी जानु बोलेन मन

खुलेन मन

निरुत्तर भयो झन् झन् !

यत्तिकैमा,

रुन्चे स्वरमा,

कृत्रिम हाँसो हाँस्दै

मन भित्र अनेकौँ चालहरू साँच्दै

अर्का कुरौटेले प्वाक्क मुख खोले

रुन्चे हाँसोमै बोले

"मेरा भाइहरूले लड्डु त खाए,

तर के जितेर खाए ?

के पाए र खाए ?

कुन कुराको खुसीयाली मनाए ??

मलाई थाहा छैन !"

देशमा अहिले यिनीहरूकै उही,

हाँडी गाउँको जात्रा छ

हाँस्ने, हँसाउने

रुने, रल्लाउने !

आफ्नै जालमा माछा कसरी फसाउने

उता,

आमाको चित्कार छ -

बँचाओ बँचाओ !

तर के सुन्थे आमाको गुहार यिनले

यिनलाई हतार छ

आमालाई घुचेट्न

आर्यघाटको चितामा !

- रामप्रसाद खनाल, फाल्गुण १२, २०७७