(अनलाइनखबरबाट साभार) पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रबारे विभिन्न क्रिया-प्रतिक्रिया आइरहेका बेला पूर्वमन्त्री एवं वीपीपुत्र प्रकाश कोइरालाले नेपालमा अब राजतन्त्रलाई कसैले रोक्न नसक्ने दाबी गर्नुभएको छ । अब राजतन्त्रलाई भारतले नै फर्काउने कोइरालाको दाबी छ । ‘राजा त यो मुलुकमा आए-आए, अब कसैले रोक्न सक्दैन ।’ विशेष कुराकानीका क्रममा कोइरालाले भन्नुभयो- ‘हिन्दुस्तानले नचाहेर होइन कि अब राजा हिन्दुस्तानकै लागि बाध्यता भएका छन् ।’ गणतन्त्र, संघीयता र धर्म
नेपालमा यतिबेला विदेशी हस्तक्षेप बढेको हुनाले परराष्ट्र मन्त्रालयले विदेशी हस्तक्षेप रोक्न विभिन्न दूतावासलाई तत्काल पत्र लेख्नुपर्ने कोइरालाको सुझाव छ । काठमाडौंमा खोलिएको अमेरिकी दूतावास दक्षिण एशियाकै महंगो भएको बताउँदै नेपालमा त्यस्तो शक्तिशाली दूतावास यहाँको सार्वभौमिकतामाथि हस्तक्षेप गर्नकै लागि बनाइएको कोइरालाको दाबी छ ।
‘विदेशी हस्तक्षेपलाई रोक्न तत्काल कदम चाल्नुपर्छ । यसका लागि परराष्ट्र मन्त्रालयले दूतावासहरुलाई पत्र लेखेर भन्नुपर्छ कि नेपालको आन्तरिक मामिलामा तिमीहरु हस्तक्षेप नगर ।’ कोइरालाले भन्नुभयो, ‘यो कार्य नेताहरुबाट सम्भव छैन, किनभने यिनीहरुलाई खल्ती भर्ने र दललाई पैसा दिने को हो ? तिनै विदेशी हुन् ।’
तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रले सत्ता हातमा लिएपछि गठित शाही मन्त्रिमण्डलमा सामेल हुनुभएका पूर्वमन्त्री कोइरालाले त्यसबेला क-कसले प्रधानमन्त्रीका लागि कसरत गरेका थिए भन्ने रहस्यसमेत खोल्नुभएको छ । आफूलाई त्यसबेला तत्कालीन सभामुख तारानाथ रानाभाटले गाडीमा हालेर एमाले नेता केपी ओलीको घरमा पुर्याएको कोइरालाले स्मरण गर्नुभएको छ ।
एकातिर वीपी कोइरालाका सहोदर छोरा भएकाले कांग्रेसलाई राम्रोसँग बुझेका र अर्कातिर ज्ञानेन्द्रको क्याबिनेटमै बसेर कामको अनुभव गरेका पूर्वमन्त्री प्रकाश कोइरालासँग अनलाइनखबरले अन्तरंग कुराकानी गरेको छ । लोकतन्त्रमा सबैखालका विचारहरु मिडियामा आउनु स्वाभाविक मानिन्छ । यतिबेला पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रका बारेमा चर्चा बढिरहेका बेला हामीले कोइरालाको विचार बुझ्न खोजेका हौं ।
अन्तरवार्ताका क्रममा कोइरालाले राजतन्त्रलाई भारतले नै फर्काउने दाबीमात्रै गर्नुभएन, माघ १९ को ज्ञानेन्द्रको कदमअघि गिरिजाप्रसाद कोइराला, शैलजा आचार्य, तारानाथ रानाभाट, रामचन्द्र पौडेल र केपी ओलीले कसरी प्रधानमन्त्री र उपप्रधानमन्त्रीका लागि चलखेल गर्नुभएको थियो भन्ने रहस्य पनि उजागर गर्नुभयो । कोइरालाले भन्नुभयो-’मसँग त्यस्ता डकुमेन्ट छन्, ती सार्वजनिक गर्ने हो भने धेरै नेताहरु नांगिन्छन् ।’
वीपीले राजा र कांग्रेसको घाँटी जोडिएको छ भन्नुभएको थियो, तर नेपाली कांग्रेस गणतन्त्रमा गएपछि वीपीले भनेको त गलत ठहरियो नि हैन र ?
- मैले पहिलेदेखि नै भन्दै आएको छु, वीपीको भनाइ के हो भने नेपालीका काँधमा दुईवटा मूल जिम्मेवारी छन् । एउटा प्रजातन्त्र र अर्को राष्ट्रियता । यी दुईवटै मुद्दाहरु मूल मुद्दा हुन् । एउटामात्रै मुद्दा समातेको खण्डमा भद्रगोल निम्त्याउँछ । एउटामात्रै मुद्दा समातेर हिँड्यो भने हामीलाई त्यसले गन्तव्यमा पुर्याउँदैन । तर, हामीले प्रजातन्त्रको एउटा मुद्दा बोकेको बोक्यै गर्यौं, तर, राष्ट्रियताको मुद्दाचाहिँ विस्तारै-विस्तारै गौण हुँदै गयो ।
कांग्रेसमा कहिलेदेखि यस्तो भयो ?
- गिरिजाबाबुले दिल्लीमा गएर हिन्दस्तानसित जुन बाह्रबुँदे सम्झौता गरिदिनुभयो, जसले माओवादीहरुलाई पनि भारतीय इन्ट्रेस्ट अनुसार नेपाली राजनीतिमा समावेश गरिदियो । यो भारतीय इन्ट्रेस्टअनुसार भएको हो । गिरिजा बाबुबाट यो नगर्नुपर्ने काम भएको छ । यो काम माओवादीसित भन्दा पनि हिन्दुस्तानसित मिलेर गरिएको हो । यसले गर्दा नेपाली कांग्रेसको राष्ट्रिय चरित्रमा एउटा ठूलो प्रश्नचिन्ह लागेको छ । प्रश्नचिन्ह पहिलेदेखि नै लागेको थियो, यसबाट प्रमाणितजस्तो नै भयो । आज मुलुकको दुर्दशा यही कारणले गर्दा भएको हो ।
राष्ट्रियताको मुद्दालाई यहाँले गणतन्त्रसित जोड्न खोज्नुभएको हो ?
- गणतन्त्र नेपालीहरुको मुद्दा नै होइन । यो भारतीय मुद्दा हो । यो विकिलिक्सले प्रष्ट पारिसकेको छ । सन् २००२ मा काठमाडौंमा ७ वटा देशका, भारत, बेलायत, अमेरिका र चारवटा स्क्यान्डेभियन मुलुकका राजदूतहरुले तीनवटा मुद्दामा छलफल गरे। उनीहरुले राजतन्त्र, धर्मनिरपेक्षता र संघीयताको मुद्दामा छलफल गरे । भारतको जोड थियो, राजतन्त्र जानैपर्छ । बेलायती राजदूतले धर्मनिरपेक्ष हुनुपर्छ, हिन्दुराष्ट्र हुनुपर्छ । स्क्यान्डेभियन मुलुकले संघीयताको कुार गरे । त्यसैले गणतन्त्र, हिन्दूराष्ट्र र संघीयताको छलपल १२ वर्षअघि विदेशीले काठमाडौंमा बसेर बनाएका हुन् । त्यसैले यी तीनवटै मुद्दाहरु विदेशीका हुन् । नेपालीको एजेन्डा त गरिबी, बेरोजगारी र विजुलीको समस्या हो । यसमा गणतन्त्र नेपालको समस्या थिएन । हिन्दु राष्ट्र हटाउनुपर्ने पनि नेपाली जनताको माग थिएन र राजा जाने, नजाने त्यो पनि नेपालीहरुको बुँता नै थिएन । संघीयता पनि नेपालीहरुको मुद्दा थिएन ।
राजाले बेलाबेला टेकओभर गरेकै कारणले यस्तो भएको होइन र ? । वीपीले पनि राजाकै कारण जीवनभर प्रजातन्त्रका लागि संघर्ष गर्नुभएको होइन र ?
- हो, वीपी ८ वर्षसम्म थुनामा पर्नुभएको छ । त्यसपछि ६/७ वर्ष प्रवासमा बस्नुभयो । र, त्यहाँबाट सशस्त्र क्रान्ति पनि गर्नुभएको हो वीपीले । त्यो गरिसकेपछि उहाँ यो निश्कर्षमा पुग्नुभयो कि यी सबै कार्यहरु जो मैले गरें, यो त कहीँ न कहीँ अलिकति गलत रहेछ । त्यसैले उहाँले अब हाम्रो भावी नीति यो हुनुपर्छ भनेर सन् १९७६ मा राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति लिनुभएको हो । त्यसपछि राजा राष्ट्रियताको प्रतीक हुन्, हामीचाँहि प्रजातन्त्रका प्रतीक हौं भनेर उहाँ स्वदेश र्फकनुभएको हो । यी दुइवटै तत्वहरु मिलेको खण्डमा नेपाल गन्तव्यमा पुग्छ, यदि यी तत्व नै मिलेनन् भने नेपालमा भद्रगोल हुन्छ, जुन अहिले भद्रगोल छ ।
अघिल्लो साता हामीले सोधेको प्रश्नमा डा. बाबुराम भट्टराईले भन्नुभएको थियो, राजासँग घाँटी जोड्ने वीपीको नीति असफल सावित भैसकेको छ । यही गलत नीतिका कारण वीपीले जीवनभर प्रजातन्त्र पुनस्थापना गर्न सक्नुभएन । तपाईसँग यस आरोपको खण्डन गर्ने आधार के छ ?
- बाबुराम भट्टराईजीलाई यस्तो बोल्नुपर्ने बाध्यता छ । मचाँहि के हेर्छु भने वीपीको राष्ट्रिय मेलमिलापले गरेर नै राजा वीरेन्द्रले १९९० मा बहुदलीय व्यवस्था दिएका हुन् । यसको कारकतत्व वीपी कोइराला नै हो । ०४७ सालको संविधान पनि राष्ट्रिय मेलमिलापकै प्रतिफल हो । बाबुरामजी वामपन्थी हो त्यसैले उहाँहरु माक्र्सवादी धारणाका आधारमा व्उाख्या गर्नुहुन्छ, त्यो व्याख्यासँग सहमत छैन । तर, नेपालमा राष्ट्रियता र प्रजातन्त्र अत्यन्तै गम्भीर कुराहरु हुन् । त्यसैले यसलाई भाँड्ने र बिगार्ने काम विदेशी तत्वहरुले गरे । राजा र वीपी कोइरालामा मतभेद लगाउने काम नै विदेशीहरुले गरेका हुन् । यो त वीपीले आफ्नो आत्मवृतान्तमा पनि लेखेर जानुभएको छ । मैले रोजेको यो बाटोमा एक दिन राजा पनि आउनैपर्छ भनेर वीपीले भन्नुभएको थियो, राजा वीरेन्द्रले उदारता देखाएर प्रजातन्त्र पुनस्थापना सम्भव भयो । यो वीपीकै बाटो थियो । त्यसैले वीपीले राजा र मेरो घाँटी एकैठाउँमा जोडिएको छ भन्नुको अर्थ प्रजातन्त्र र राष्ट्रियताको घाँटी एउटै हो भन्न खोज्नुभएको हो । ०४६ को परिवर्तनको मूलश्रेय वीपी कोइरालाई नै जान्छ । त्यसैले अहिले पनि मानिसहरुले वीपी कोइराला, वीपी कोइराला भनिराखेका हुन् ।
आफ्नै पिताको बिरासतका रुपमा रहेको नेपाली कांग्रेस यहाँले किन छाड्नुभएको ?
- म बहुदलीय व्यवस्थामा विश्वास गर्ने मान्छे । यसैका लागि मैले ३०/४० वर्ष संघर्ष गरें । ०४६ को परिवर्तनपछि म सांसद पनि भएँ, मन्त्री पनि भएँ । तर, त्यसैबेलादेखि सत्ताको द्वन्द्व नेपाली कांग्रेसमा देखा पर्यो । त्यसैबेलादेखि मलाई विचलन भैसकेको थियो । मैले त नेताहरुलाई अढाइ/अढाइ वर्ष आलोपालो गरे प्रधानमन्त्री बन्नोस् भनेर सुझाव पनि दिएँ । तर, नेपाली कांग्रेस यसरी सत्ताको स्वार्थमा होमियो कि उसमा आफ्नो आदर्श बिर्सिएर सत्तामुखी चरित्र देखा पर्न थाल्यो । त्यसबेला मैले टनकपुरको मुद्दामा पनि गिरिजाबाबुलाई यो के गर्नुभएको भनेर प्रश्न गरें । मैले त्यसबेला टनकपुर सम्झौताको पनि बिरोध गरेको हुँ । अन्तरराष्ट्रिय अदालतमा गयो भने आजको दिनमा पनि टनकपुरबाट नेपालले ३० मेघावाट बिजुली पाउनुपर्छ । तर, अहिलेसम्म २ मेघावाटमात्रै पाउँदै आएको छ ।
त्यतिमात्रै नभएर नेपाली कांग्रेस यसरी खेमा-खेमामा विभाजित भयो कि ३६ से, ७४ रे, गणेशमानजीको खेमा, किशनुजीको खेमा, गिरिजाबाबुको खेमाहश्र जन्मिए । तर, मचाँहि मुद्दाका आधारमा बहस हुनुपर्छ भन्ने चाहन्थें । अब क्रान्तिका दिन गए, अब विकासको क्रान्ति हुनुपर्छ भन्ने मेरो सोचाइ थियो । तर, कांग्रेसमा सत्ता मोह यत्ति हुन थाल्यो कि भ्रष्टाचारका इस्युहरु उठ्न थाले, मन्त्रीहरुको घरमाथि घर थपिन थाल्यो । १५/२० वटा गाडी हुन थाले । बैंक ब्यालेन्स बढ्न थाल्यो । यसरी पार्टी आदर्शबाट टाढा-टाढा जान थालेपछि र राष्ट्रिय मुद्दाहरु भुल्न थालेको हुनाले मलाई वितृष्णा जाग्यो । पार्टीलाई पनि के लाग्यो भने म पार्टी लाइन विपरीत जान थालेको छु, त्यसैले एक वर्षका निम्ति मलाई कारवाही भयो । तर, कारवाही गर्दा के कारणले गरिएको थियो पनि भनिएन र स्पष्टीकरण दिने मौका पनि दिइएन । मलाई एकतन्त्रीय शैलीमा एक वर्षका निम्ति कारवाही गर्नुभयो ।
तपाई ज्ञानेन्द्रको मन्त्रीमण्डलमा सहभागी हुनुको कारणचाँहि के हो ?
- त्यसबेला प्रधानमन्त्री कोही पनि थिएनन् । मलाई नेपाली कांग्रेसका पुराना मान्छे झाजीले आएर तपाईलाई गिरिजाबाबुले डाक्नुभएको छ भन्नुभयो । म वहाँलाई भेट्न गएँ । उहाँले मलाई भन्नुभयो । यो मुलुक जलिरहेको छ, यो मुलुक जलिरहेका बेला शेरबहादुर देउवा र माधव नेपालले हाँक्न सक्छन् ? मैले भनें यसमा मलाई टीका टीप्पणी गर्नु छैन । गिरिजाबाबुले किन मलाई त्यसो भन्नुभएको हो कुन्नि ? शेरबहादुर जी या माधव नेपालजी प्रधानमन्त्री बन्ने राजाको संकेत थियो कि ? तँलाई सोधेको खण्डमा यी दुईटाले मुलुक हाँक्न सक्दैनन् भनेर तैंले कुरा राख्नु भन्नुभयो गिरिजाबाबुले । मोटामोटी कुरा बुझ्दा गिरिजाबाबुको संकेत राजातिरै थियो । मैले उहाँलाई भनें, मेरो राजासित त्यस्तो राम्रो सम्पर्क छैन, तर यो सन्देशचाँहि पुर्याइदिन्छु ।
अर्को दिन मेरोमा शैलजा आचार्यजी आइपग्नुभयो । मलाई प्रधानमन्त्रीको अफर छ, यसमा तेरो के छ ? मैले शैलजाजीलाई भनें, सबैभन्दा राम्रो हुन्छ । एक त महिला, बहुदलीय व्यवस्था आइसकेपछि सर्वप्रथम भ्रष्टाचारको विरोध गर्ने मान्छे, तपाईँले हाँक्न सक्नुहुन्छ । तर, यो सम्झौताको राजनीतिमा एकपटक गिरिजाबाबुलाई सोध्नोस् भनंे । उहाँ सोध्न जानु पनि भयो, तर गिरिजाबाबुले अनुमति दिनुभएन ।
एकदिन फेरि तत्कालीन सभामुख तारानाथ रानाभाटजी मकहाँ आउनुभयो । उहाँले के भन्नुभयो भने प्रकाशजी, भोलि म प्रधानमन्त्री भएँ भने तपाईलाई आपत्ति छ कि छैन ? मैले भनें, मलाई कुनै पनि कांग्रेसी प्रधानमन्त्री बन्छ भने मलाई केको आपत्ति ? त्यसपछि उसोभए हिँड्नोस् मसित भनेर गाडीमा चढाएर मलाई केपी ओलीजीकोमा लग्नुभयो । रानाभाटजीले ओलीलाई के भन्नुभयो भने अ ओलीजी, म प्रधानमन्त्री हुने भएँ, तपाई पनि डेपुटीमा बसिदिनुपर्यो, कोइरालाजीको पनि हामीलाई समर्थन छ । यति भनेपछि खड्ग ओलीजीले सोध्नुभयो, प्रकाशजीले कुन मन्त्री लिने त ? भन्दाखेरि रानाभाटजीले नै भन्नुभयो, हैन उहाँलाई मन्त्री बन्ने इच्छा छैन । तर, ओलीले भन्नुभयो, हैन तपाई त बस्नैपर्छ, तपाई कुन मन्त्रालय लिने? भन्नोस्, कुन लिने ? मैले भनें, मलाई इच्छा छैन, तपाईहरु नै जिम्मा लिनोस् र मुलुकलाई राम्रोसँग चलाउनोस् । एमाले र कांग्रेसले मिलेर उदाहरणीय काम गरेर देखाउन् ।
मैले तारानाथजीलाई त्यही भनें कि एकचोटि गिरिजाबाबुसित पनि अनुमति लिने कि ? उहाँले त्यो त भैहाल्छ भन्नुभयो । उतातिर रामचन्द्र पौडेललाई प्रधानमन्त्री बनाउन प्रभाकर समशेर लागिरहनुभएको थियो । प्रभाकरजीले मलाई फोन गरेर रामचन्द्रजीलाई प्रधानमन्त्री र चक्र बास्तोलालाई उपप्रधामन्त्री बनाउनुपर्यो भनिरहनुभएको थियो । त्यसबेला प्रजातन्त्रमाथि प्रश्न उठिसकेको थियो । भ्रष्टाचारमात्रै होइन, अराजनीतिक ढंगले सत्ताको खेल हुन थालेको देखेपछि मलाई राजनीतिमा विरक्त लागिसकेको थियो । सबैलाई प्रधानमन्त्री हुने इच्छा थियो ।
हाम्रो प्रश्न यो थियो कि तपाई ज्ञानेन्द्रको मन्त्रीमण्डलमा किन र कसरी सहभागी हुनुभयो ?
- राजा ज्ञानेन्द्रले सत्ता हातमा लिँदा म मुम्बईमा थिएँ । कि राजाले भन्नुपथ्र्यो कि हरेक नेपाली जनताले प्रधानमन्त्रीका लागि दरखास्त हाल । मैले प्रधानमन्त्रीका दाबेदारहरुको के स्थिति थियो भन्ने नाम त लिइसकें । त्यहीबेला मलाई अहिलकति मुलुकको माहौल ठीक भएन भन्ने लागेको थियो । त्यसैले मेरी छोरी मुम्बईमा भएको हुनाले म मुम्बई पुगेको थिएँ । म त्यहीँ हुँदा मलाई थाहा भयो, राजाले शासन गर्नुभयो । मुलुक यति बिगि्रसकेको थियो कि राजाले लिएपछि मेरो मनमा के आयो भने अब नेपाल सङ्लिन्छ । त्यसको ३/४ महिनापछि म नेपाल आएँ, मलाई अफर आयो । मलाई के लाग्यो भने राजाँले आँट गरेको हुनाले मैले पनि आँट गरौं न त । राजा त अभिभावक हो मुलुकको ।
कस्तो अनुभव भयो त ज्ञानेन्द्रको क्याबिनेटमा काम गर्दा ?
- अरु कांग्रेस नेताहरुले यसरी राजासँग काम गर्ने अनुभव पाएनन् । म गिरिजाबाबुको क्याबिनेटमा पनि थिएँ, राजाको क्याबिनेटमा पनि बसें । तर, राजामा जति मैले गम्भीरता कुनै नेताहरुमा देखिँन ।
तर, ज्ञानेन्द्रले पनि त आखिर केही गर्न सकेनन् नि ?
- म यो दाबाका साथ भन्छु, राजाले त तीन वर्षमात्रै चलाउन पाऔं, तीन वर्षमा मुलुकलाई एउटा गतिमा पुर्याउँछु भनेका थिए । तीन वर्षमात्रै नेताहरुले धैर्य गरेर बसिदिएको भए राजाले मुलुकलाई एउटा गन्तव्यमा पुर्याउँथे । मुलुकप्रति राजाको जति प्रतिवद्धता मैले कुनै नेतामा देखिँन । यहाँ नेताहरुले भ्रम गरिदिएका छन् । तर, यहाँ राजालाई राजनीतिमा अलिकति पनि रुची छैन । ज्ञानेन्द्र सरकारको रुची ‘नेचुरल कन्जरभेसन’ मा छ । अन्नपूर्ण कन्जरभेसनमा राजाको लगानीलाई अन्तरराष्ट्रिय जगतले कदर गरेको छ । नेपालीले त्यहाँ कसले लगानी गरेको छ भनेर हत्पती बुझेनन् । डोरहरुले भन्दछन् कि योर किंग इज वण्डरफूल !
भनेपछि ज्ञानेन्द्रलाई नेताहरुले चिनेनन् हैन ?
- पढेलेखेका राजालाई यिनीहरुले दरिद्र ढंगले नेताहरुले प्रस्तुत गरे । यसबाट नेताहरुको आफ्नो सांस्कृतिक स्तर देखिएको छ । उनीहरुले सत्ता छाड भने, सत्ता छाडिदिए । दरबार छाड भने, राजाले दरबार छाडिदिए । उनीहरुले त यहाँसम्म भने कि मुलुक छाडेर विदेश जानोस् । तर, राजा पनि सामान्य नेपाली भएको हुनाले त्यहाँसम्म राजा गएनन् । यिनीहरुले मौका पाएको भए राजालाई बाहिर पनि धपाउँथे । म राजाको पक्षधर भएको जस्तो लाग्दो हो, तर मलाई भित्रैबाट के लाग्छ भने मुलुकप्रति राजाको जति प्रतिवद्धता छ, त्यो कुनै दल, कुनै नेतामा मैले देखिँन । आज हैन, २० वर्षपछि इतिहासकारले पनि यही लेख्ने छ ।
अझै देशमा राजतन्त्र फर्किन्छ जस्तो लाग्छ तपाईलाई ?
- गिरिजाबाबुले भनेपछि राजाले मरिसकेको प्रतिनिधिसभालाई ब्युँझाउनुभयो । त्यही ब्युँझाएको प्रतिनिधिसभाले राजालाई हटायो । राजाले नब्युँझाएको भए राजतन्त्र सायद हट्दैनथ्यो होला । बितिसकेको प्रतिनिधिसभा ब्युँझाउन मिल्ने भए वीपी कोइरालाका पालाको ब्युँझाउनोस् न तपाई । यो कुन प्रजातान्त्रिक तरिका हो ? त्यसैले यहाँ त जे गरे पनि हुन्छ । सक्रिय प्रधानन्यायाधीशलाई प्रधानमन्त्री बनाउन कुन संविधानले मिल्छ ? कसले दियो यस्तो अधिकार ? यस्तै हो भने प्रधामन्त्रीको कुर्सीमा प्रधानसेनापतिलाई बसाइदिनोस् । यसलाई म प्रजातान्त्रिक व्यवस्था भन्दै भन्दिँन । यो त एकतन्त्रीय भन्दा पनि गुज्रेको व्यवस्था हो । यो त भद्रगोल व्यवस्था हो । यो भद्रगोलबाट मुलुकलाई बाहिर निकाल्ने उपाय त मैले एउटैमात्र देखेको छु ।
त्यो विकल्प भनेको के हो ?
- संयुक्त राष्ट्रसंघको महत्वपूर्ण दस्ताबेज के हो जसमा १ सय ९० मुलुकले हस्ताक्षर गरेका छन् ? त्यो के भने तपाईले कुनै पनि मुलुकको आन्तरिक मामिलामा तपाईले हस्तक्षेप गर्न पाउनुहुन्न । यहाँ के भइरहेको छ ? यहाँका नेताहरु या दूतावासमा जान्छन्, या दिल्ली गएर आउँछन् । यहाँजति विदेशी हस्तक्षेप अन्य काँही पनि भएको छैन । यसमा किन आवाज उठ्दैन । त्यसैले सबैभन्दा पहिले परराष्ट्र मन्त्रालयले तत्काल स्क्यान्डेभियन मुलुकलाई, हिन्दूस्तानलाई, अमेरिकालाई पत्र लेखेर बन्देज लगाउनुपर्छ । नेताहरुबाट यो सम्भव छैन । यिनीहरुको खल्ती तिनै विदेशीले भरिरहेका छन् ।
अब देशमा के गर्नुपर्ला त ?
- विदेशीका मुद्दा बोकेर हिँड्ने हो भने प्रधानमन्त्री पनि विदेशीलाई नै चलाउन दिए हुन्छ । किन दिल्ली धाइराख्नुपर्यो ? कहिले शेरबहादुर, प्रचण्डजी, कहिले सुशील कोइराला पुग्नुहुन्छ ।
उनीहरुको ‘कन्स्टिचुयन्सी’ (चुनाव क्षेत्र) त हिन्दुस्तान रहेछ । उनीहरुलाई लागेको होला नेपालीहरु गरिब छन्, यिनीहरुलाई फसाउन सकिन्छ । तर, उहाँहरुले जस्तो ठानिरहनुभएको छ, नेपालीहरु त्यस्ता छैनन् । संसारका १ सय ९० राष्ट्रहरु कुनै न कुनै समयमा उपनिवेश र दास भएका बेलामा पनि नेपालीहरु कसैका दास भएनन् । हिन्दुस्तान दुई सय वर्षसम्म बेलायतको गुलाम थियो । चाइना दुईसय वर्षसम्म गुलाम थियो । मलाई देखाइदिनोस्, कुन मुलुक गुलाम थिएन ? नेपालमात्रै त्यस्तो मुलुक हो, जो कहिल्यै पनि गुलाम भएन । यस्तो स्वतन्त्र मुलुकका मानिस आज पो नेताहरुले गर्दा सहेर बसिरहेका छन् । नत्र, कहाँ सहन्छन् ? सहँदैनन् । स्वतन्त्रता त हामी नेपालीहरुको ‘जीन’मा छ ।
उसोभए अब राजा फर्किन्छन् कि गणतन्त्रभित्रैबाट मुलुकले निकास पाउँछ ?
- हेर्नोस् यो मुलुकमा अब राजा आए आए, कसैले रोक्न सक्दैन । हिन्दुस्तानले नचाहेर होइन कि हिन्दुस्तानको बाध्यता भएका छन् राजा अहिले । चीन एकातिर नभइदिएको भए हिन्दुस्तानले के के गर्थ्यो गर्थ्यो ।
हामीले कमल थापालाई राजतन्त्र कसरी फर्काउनुहुन्छ भनेर सोधेका थियौं, थापाको जवाफ पहिलो तरिका राजनीतिक सहमति, दोस्रो संसदबाट र तेस्रो तरिका जनविद्रोहबाट फर्काउने भन्ने थियो । तपाईको विचारमा चाहिँ नेपालमा कसरी राजतन्त्र फर्किन सम्भव होला ?
- दल र विदेशीले राजालाई खेदेका हुन् । प्रजातान्त्रिक तरिका अपनाउने हो भने जनमत संग्रह गरौं । तर, यसो नगर्ने हो भने जुन शक्तिले राजतन्त्र हटायो, त्यसैले लिएर आउँछ । हिन्दुस्तानले नै यहाँ राजतन्त्र फर्काउँछ । चीनले ठाडै भनिसकेको छ कि नेपालमा मेरो पनि चासो छ । चीन सुपरपावरको लिक गइसकेको छ ।
"राजा नै सर्वोपरि हो भन्दै राष्ट्रिय गान गाएर हुर्कियौं-’अहिले आएर एक्कासी राजतन्त्र छैन, राजा मान्दैनौ भन्ने कन्सेप्टमा जानै चाहान्नौं " : माल्भिका सुब्बा
१७ साउन, काठमाडौं । नेपाल गणतन्त्रात्मक मुलुक भएको पाँच वर्ष भैसकेको छ । तर, कतिपयको मनबाट भने राजा र राजतन्त्र अझै बाहिरिन सकेको छैन । पूर्वमिस नेपाल माल्भिका सुब्बा पनि यस्तै कोटीमा पर्छिन् । माल्भिकाले आफू राजावादी भएको बताउँदै आफूलाई ‘राजाको गुणगान गाएर हुर्किएकी’ बताएकी छिन् ।
अनलाइखबरसँगको बिशेष कुराकानीमा माल्भिकाले सानैबाट राजाको गुणगान गाएर हुर्केको मानिसले एक्कासी गणतन्त्र आयो भन्दैमा त्यसलाई स्वीकार गर्न नसक्ने बताएकी हुन् । ’निश्चितरुपमा म राजवादी मान्छे हुँ, हामी हुर्किएकै राजाको गुणगान गाएर हो, राजा नै सर्वोपरि हो भन्दै राष्ट्रिय गान गाएर हुर्कियौं- माल्भिका भन्छिन-’अहिले आएर एक्कासी राजतन्त्र छैन, राजा मान्दैनौ भन्ने कन्सेप्टमा जानै चाहान्नौं ।’
उनलाई नेपालमा पुनः राजतन्त्र र्फकन्छ भन्ने कुरामा भने विश्वास छैन । तर, उनी राजा आउने या नआउनेभन्दा पनि जनताले आधारभूत आवश्यकता पुरा गर्न पाउनुपर्ने बताउँछिन् । राजतन्त्रको समाप्तिपछि आएको माओवादीबाट धेरैले राम्रो भन्दा पनि नराम्रो कुरा सिकेको उनको तर्क छ । सबैलाई अगाडि बढ्न सक्छु, प्रधानमन्त्री हुन सक्छु भन्ने लाग्यो, कुर्सीको तँछाडमछाड चलिरहेको छ, आफ्नो इगोका लागि लडिरहनुभएको छ, तर त्यो नै देशका लागि हानिकार भयो, माल्भिकाले भनिन् ।
आफूले माधवकुमार नेपाल र डाक्टर बाबुराम भट्टराईबाट धेरै आशा गरे पनि सबै निराशामा बदलिएको उनको तर्क छ । उहाँहरुलाई काम नै गर्न दिइएन, यसैले पदबाट राजीनामा दिनुभयो । नेपालमा ५ वर्षसम्म स्थायित्व पाउने र काम गर्न सक्ने सरकार चाहिएको छ, माल्भिकाले भनिन् । बेला बेलामा पूर्व नेपाल सुन्दरीले फेसबुकमा देशको राजनीतिक अवस्थाको बिषयमा पनि आक्रोश व्यक्त गर्दै आएकी छन् ।
‘नेपालमा दैनिकी चलाउन नै गाह्रो हुने अवस्था आइसकेको छ’, माल्भिकाले भनिन्,-अब त झन बढी बिजुली जान थाल्छ, काम गर्न गाह्रो हुन्छ, अब तपाई नै भन्नुहोस् कस्तो छ देशको अवस्था ?
‘मेरो विचारमा देशको समस्या समाधानका लागि ५ वर्ष एउटै व्यक्तिलाई देश चलाउन दिनुपर्छ, जसले राष्ट्रलाई कानुनको दायरामा राखोस्’, माल्भिकाले भनिन् । उनलाई जनमत संग्रह भएको खण्डमा राजा आउने कुरामा खासै चासो छैन । चुनाव भएपछि जनताले फेरि कुन पार्टीलाई चुन्ने भन्ने कुराको फैसला गर्ने भन्दै माल्भिकाले आफू पनि त्यही दिनको प्रतिक्षामा रहेको बताइन् ।
मेरो पनि राजनीति गर्ने योजना थियो
पूर्व मिस नेपाल माल्भिकाले आफ्नो पनि राजनीति गर्ने योजना रहेको खुलासा गरेकी छन् । एउटा महिला समुह खोलेर राजनीति गर्ने र चुनाव लड्ने योजना आफ्नो पनि भएको भन्दै उनले पछि आफू यो क्षेत्रमा आउन नसक्ने सोचेर पछि हटेको उनको तर्क छ । ‘न त मैले राजनीतिशास्त्र नै पढेको छु, न मलाई अन्तरराष्ट्रिय कानुनको बारेमा नै केही थाहा छ, यसैले मैले राजनीतिक यात्रा सुरु गर्नु गलत हो भन्ने लाग्यो र छोडें’ माल्भिकाले भनिन्, मैले युवाहरुका समस्यालाई अगाडि ल्याउन सक्छु, देशको भूमण्डलको बिषयलाई उठाउन सक्छु, तर यसका लागि राजनीति नै गर्नु पर्दैन ।’
नेपालका नेताहरुले देशको र विश्वको कानुनको बिषयमा केही पनि नबुझेकाले यस्तो अवस्था आएको उनको तर्क छ । अशिक्षित नेताहरुले गर्दा देश बिगि्रएको आरोप माल्भिकाले लगाइन् । भारत र अमेरिकामा नै हेर्ने हो भने केन्द्रमा आउनुअघि प्रान्तको चुनाव जित्नुपर्छ तर, नेपालमा जो पनि नेता बन्ने, नपढेकाले पनि पद चलाउने गर्दा देश बिगि्रयो, माल्भिकाले विश्लेषण गर्दै भनिन् । ‘देशकै नीति थाहा नहुनेले कसरी जनताको पीर र मर्का बुझ्छ ?’ माल्भिकाले नेताहरुलाई प्रश्न गरिन् ।
No comments:
Post a Comment
बेनाममा अरुलाई गाली गलौज गर्दै जथाभाबी कमेन्ट लेख्नेहरु लाई यो साईटमा स्थान छैन तर सभ्य भाषाका रचनात्मक कमेन्ट सुझाब सल्लाह लाई भने हार्दिक स्वागत छ । तल Anonymous मा क्लिक गर्नुश अनी आफ्नो सहि नाम र सहि ईमेल सहित ईंग्लिश वा नेपाली मा कमेन्ट लेखी पठाउनुश, अरु वेबसाईट र यस् मा फरक छ बुझी दिनुहोला धन्यवाद । address for send news/views/Article/comments : Email - info@nepalmother.com - सम्पादक