"सिमसिमे पानीमा" भन्ने गीत बिबादमा तानिदै गर्दा उता "पानको पात" पनि बिबादमा तानिएको छ । गायक कृष्णसुधा ढुंगानाले बनाएको "पानको पातमा" भन्ने गीत माथि फेरी अर्का गायक बम बहादुर कार्की ले दाबी गर्दै गायक प्रेम राजा महत बिरुद्ध खनिएको काठमाडौंबाट हाम्रा सम्बाददाता सनत सापकोटाले बताएका छन । बम बहादुरले प्रेम राजाको एकल साँझको नाम नै "पानको पात" राखेकोमा आपत्ति जनाउदै मेरो गीतमा किन प्रेम राजा महतले आँखा गाडेको भनी पत्रकारहरु सँग टिप्पणी गर्दै आफुपनी प्रतिलिपी अधिकार तिर लाग्ने धम्की थाल्नु भएको छ । सबैलाई थाहा भएको कुरा के हो भने "पानको पात, माया तिम्लाई सम्झन्छु दिनको रात मर्स्याङ्दी सलल"
भन्ने गीत कृष्ण सुधा ढुंगाना को सँकलन हो, यसमा बम बहादुर कार्की, प्रेमराजा महत, र कृष्ण सुधा ढुंगानाको संयुक्त स्वर रहेको छ। "सिमसिमे पानीमा, ज्यानले बेइमान गर्छ कि जिन्दगानीमा" भन्ने गीत रेखा शाहको सँकलन हो, जसमा रेखा र प्रेमराजा महतको सयुक्त स्वर रहेको छ सबैलाई थाहा छ, यो कुरा स्वयम प्रेमराजाले स्विकारीसक्नुभएको छ । गायक गायिका हरुबिच आपसमा बिबाद हुनु, बिबाद बाहिर आउनु राम्रो कुरा होइन। समयमा चुप लागेर बस्ने र बर्सौँ पछी आएर बिबाद गर्नु पनि पक्कै राम्रो कुरा होइन । प्रेमराजा महत, बमबहादुर कार्की, रेखा शाह लोक गीत क्षेत्र का ठुला हस्तिहरु हुनुहुन्छ, वहाँहरु आपसमा बिबाद मा उत्रिएको स्रोता तथा दर्सकलाई चित्त बुझेको देखिदैन। तिनै जना हाम्रा अभिन्न साथीहरु हुनुहुन्छ । हामी कामना गर्दछौं यि सबै बिबाद संगै बसेर समझदारिमा वहाँहरुले टुङ्याउनुहुने छ । आ आफ्ना ठाउँमा सबैको उच्च योगदान छ । त्यसैमा पनि प्रेमराजाले अमेरिकामा बसेर पनि लोक संस्कृतिको जगेर्नामा खेलेको भूमिका अझ बढी प्रसँसनिय छ । आगामी दिनमा बिबाद नहोस्, सबैको लोकगीतको क्षेत्रमा अझ बढी प्रगती र योगदान देख्न पाइयोस हाम्रो यही कामना छ। सिमसिमे पानी बिबाद प्रकरण यसरी छताछुल्ल बिभिन्न मिडिया आएको देख्दा हामीलाई मात्र होइन सबै दर्शक श्रोता लाई मन परेको छैन, हेर्नुस् केही प्रकाशित समाचारहरु जस्ताको तस्तै अनी तपाईं पनि भन्नुस् त यस्तो बिबाद राम्रो हो त ?
कला र शैली»
सिमसिमे पानीमा... झमेला
- सुशील पौडेल
काठमाडौ, चैत्र १४ -
सिमसिमे पानीमा
ज्यानले बेइमान गर्छौ कि जिन्दगानीमा...
रेडियो नेपालद्वारा २०४९ मा आयोजित राष्ट्रव्यापी लोकगीत प्रतियोगितामा यही गीतले गायिका रेखा शाहलाई पहिलो स्थान दिलाएको थियो । त्यही समयदेखि संगीत पारखीहरूको जिब्रोमा झुन्डिरहेको यो गीत अहिले अर्कै कारणले चर्चामा तानिएको छ । रेखाले यसको कपीराइटको मामिलामा आफूमाथि बेइमानी भएको आरोप लगाएकी छन् ।
'एसएलसी दिएपछि पहिलो पटक आफ्नै शब्द रचना र लय संकलनमा यो भाका गाएकी थिएँ,' रेखाले उक्त गीतको कपी राइट -प्रतिलिपि आधिकार) आपmनो रहेको दाबीसहित सोमबार पत्रकार सम्मेलनमा भनिन्, 'त्यो गीत हिट भएपछि मात्रै प्रेमराजा महतले मसँग युगल गाएका हुन् ।' 'सिमसिमे पानीमा' एल्बमका लागि युगल गाएको उक्त गीतमा प्रेमराजाले एकलौटी गरेको आरोप लगाउँदै उनले कानुनी उपचार खोज्नेसमेत बताइन् ।
आफू लामो समय मुुटुको समस्याले थलिएकाले पनि अधिकार खोज्न ढिलो भएको उल्लेखसहित रेखाले भनिन्, 'पहिले प्रतिलिपि अधिकारका बारेमा ठोस ऐनकानुन पनि थिएन । अब न्याय पाउँछु कि भन्ने आस छ ।' उनले आपmनो हक पाउन उत्पादक र प्रयोगकर्ताविरुद्ध प्रतिलिपि अधिकार रजिस्टारको कार्यालयमा उजुरी हाल्ने पनि बताइन् ।
केही वर्षयता अमेरिका बस्दै आएका प्रेमराजा यति बेला काठमाडौंमा छन्, आपmनो एकल साँझका लागि । त्यही कन्सर्टमा उनले सार्वजनिक गर्न लागेको एल्बम 'आकाशैमा जून' मा पनि 'सिमसिमे पानीमा...' समावेश गरिएको र त्यसबारे आफूसँग अनुमति नलिइएको रेखाले बताइन् । 'तर मैले तीन वर्षअघि मात्रै उक्त गीतको रिमिक्स गर्न खोज्दा म्युजिक नेपालले गायक प्रेमराजाको स्वीकृति लिएर आउन भनेको थियो,' उनले सुनाइन्, 'आफ्नै गीत गाउँछु भन्दा स्वीकृति ल्याउन आदेश पाएपछि मलाई अत्यन्तै चित्त दुख्यो ।' उनले 'सिमसिमे पानीमा...' विवाद निजी मामिला नभई प्रतिलिपि अधिकार गुमाएका स्रष्टाहरूको साझा समस्या भएको जिकिरसमेत गरिन् ।
'सिमसिमे पानीमा...' शीर्षक एल्बमको बिक्रीबापत पाउनुपर्ने न्यायसंगत रोयल्टी पनि आफूले नपाएको भन्दै रेखाले एल्बम उत्पादक म्युजिक नेपालले गरेको प्रतिलिपि अधिकार सम्झौता हेर्न नदिएको गुनासोसमेत गरिन् ।
"षड्यन्त्र हो" - प्रेमराजा महत, लोक गायक
यो गीत तपाईंले एकलौटी पारेको आरोप
छ नि ?
सब वाहियात हो । त्यो गीतलाई मैले आप्mनो भनेकै छैन । रेखाजीको शब्द संकलन र मेरो कम्पोजिसनमा हामी दुईले गाएका हौं । मेरो एल्बमका लागि गाएपछि त्यो गीतमा मेरो अधिकार स्वतः हुन्छ । कुनै बेला दुई जनाले गाइयो त के बिराइयो ?
युगल गीत आप्mनो एल्बममा राख्दा सहकर्मीको अनुमति लिनुपर्दैन ?
अनुमति लिनैपर्ने भए त उहाँले पनि लिनुपर्ने हो । रेखाजीले पनि बिनाअनुमति मेरो बाहेक अरू चार एल्बममा गाउनुभएकै हो । त्यही गीतलाई उहाँले र्याप/पप अनेक थरी बनाएर गाउन हुने, मैले नहुने ?
विवाद किन उब्जियो त ?
म पनि अचम्ममा परेको छु । यतिका समयसम्म वास्ता नगर्ने मान्छेले अहिले मेरो एकल साँझकै पूर्वसन्ध्यामा किन कुरा उठाउनुपरेको होला ? यो सबै षड््यन्त्र हो । मेरो एल्बममा गाएबापत रेखा शाहले त्यति बेलै पारिश्रमिक लिइसक्नुभएको थियो । रोयल्टीकै कारण यतिका विवाद गर्न खोजेको भए भन्नुपर्यो । बेलाबेलामा पोल्ने काम गर्नु राम्रो होइन ।
एकल साँझमा यो गीत गाउनुहुन्छ ?
गाउँदिनँ । यो गीतदेखि नै घृणा लाग्न थाल्यो । वाहियातको विवाद निम्त्याएर त्यो गीतप्रतिकै मोह भंग गरिदिइसके । उहाँको गीत उहाँले बोकेर जता लानुहुन्छ, लानुस् ।
तपाईं के गर्नुहुन्छ ?
मेरो कार्यक्रमसम्म केही बोल्दिनँ । पछि दोहोरी नै खेल्नुपर्छ भने खेलौंला । आखिर दोहोरी गाएकै त परियो ।
"लिखित प्रमाण ल्याउनुपर्यो"
- सन्तोष शर्मा, प्रमुख, म्युजिक नेपाल
रेखाजीलाई सम्झौतापत्र हेर्न दिनुभएन
रे नि ?
उहाँ त्यस्तो पत्र हेर्न आएको बारे मलाई जानकारी भएन । कम्पनी र स्रष्टाबीचको समझदारी तेस्रो पक्षलाई देखाउने भन्ने हुँदैन । गोपनीयताको प्रश्न आउँछ । तर रेखा शाहको हकमा उहाँ पनि उक्त गीतको स्रष्टा भएकोले लिखित पत्रसहित हेर्न आए नपाउने कुरै छैन ।
आर्थिक र नैतिक अधिकार नपाएको गायिकाको गुनासो छ ।
हामीले नियममा चल्नुपर्छ । गायक- गायिकाबीच केकस्तो सम्झौता भयो, हामीलाई थाहा छैन । तर म्युजिक नेपालले एल्बमका लागि गायक प्रेमराजसँग कन्ट्रयाक साइन गरेकोले रोयल्टी पनि स्वतः उहाँलाई नै जान्छ ।
अन्यायमा परेको गायिकाको गुनासो छ ।
हामी स्रष्टाकै हकहितका लागि खुलेका हौं । यदि कोही अन्यायमा परेको महसुस गरी लिखित प्रमाणसहित अँउूछ भने विवाद नसल्टेसम्म उक्त गीत रोकिन्छ । तर उहिलेको कुरो अहिले किन विवादमा आएको छ, मैले बुm्न सकेको छैन । रोयल्टीकै समस्या हो भने पहिले किन उँाूले दाबी गर्नुभएन ? गीतकै लागि पनि म्युजिक नेपालबाटै 'सिमसिमे पानीमा -रिमिक्स)' एल्बम निकाल्न रेखा शाहले तीन वर्षअघि प्रेमराजा महतकै सिफारिस ल्याउनुभएको हो ।
चर्चित गीत ‘सिमसिमे पानीमा...’ प्रतिलिपि अधिकार बिबादमा ! | ||||||||||||||||||||
-डब्बु क्षेत्री काठमाडौं,१४ चैत ‘नजाउ पर आउ ओर ओर तिम्रो म छु मेरो पो को छर सिमसिमे पानीमा ज्यानले बेईमान गर्छकी जिन्दगानीमा’ १७ वर्ष पुरानो यो गीत यतीबेला कसको भन्ने बिबादमा परेको छ । यो गीत आफ्नो भएको र प्रेमराजा महतलाई आफुले गाउन दिएको दाबी गायिका रेखा शाहको छ । प्रेमराजा महतले भने सो गीत आफ्नो रहेको बताउँदै आएका छन् । काठमाडौंमा सोमबार दिउँसो प्रेस भेटघाट गरी त्यो गीत आफ्नो भएको दाबी गायिका शाहले गरिन् । यता सोही गीतलाई आफ्नो नयाँ गीतिसँग्रह ‘आकाशैमा जुन’मा पुन सँग्रहित गरेर गायक प्रेमराजा महतले सार्वजनिक गर्दैछन् । सो गीतबारे पत्रकारसँग गायिका शाहले भनिन्,‘मैले शब्द र लय सँकलन गरी सँगीत भरेर यही गीत गाएर २०४९ सालमा रेडियो नेपालले आयोजना गरेको राष्ट्रब्यापी लोकगीत प्रतियोगितामा म प्रथम भएकी हुँ ।’ पछि आफुले गीतिसँग्रह निकाल्न यो गीत प्रेमराजा महतलाई गाउन लगाएको उनले बताईन् । सो गीतलाई महतले प्रतिलिपि अधिकार हनन गरेर कागजी रूपमा एक्लौटी बनाएको पनि उनले स्पष्ट पारिन् । ‘सो गीतलाई एलबममा निकाल्न म १५ वर्षकी नावालिका थिएँ । त्यसैले त्यत्तिबेला म्युजिक नेपालबाट एलबम निकाल्ने आसयले मात्र प्रेमराजा महतलाई गाउन दिएको हुँ ’ उनले भनिन्,‘तर त्यत्तिबेला मलाई म्युजिक नेपालसँगको सम्झौता पत्र हेर्न दिईएन । हाल बुझ्दा म्युजिक नेपालसँगको सो सम्झौता पत्रमा गायक प्रेमराजा महतको एकलौटी अधिकार रहेको मैले पाएँ।’ गायिका शाहले पत्रकार भेटघाटको क्रममा अगाडि थपिन्,‘ गीतिसँग्रह सिमसिमे पानीमा ४ लाख प्रति बिक्री भईसक्दा पनि अहिलेसम्म मैले उचित रोयल्टी पाएकी छैन ।तीन वर्ष अघि यही गीतलाई मैले रिमिक्स गर्न खोज्दा समेत प्रेमराजा महतको अनुमति चाहिन्छ भनेर म्युजिक नेपालले मलाई आफ्नै गीत रिमिक्स गर्न दिएन ।’ एक महिना अघि नेपाल आएका प्रेमराजा महतले १५ चैत दिउँसो राजधानीमा आफ्नो एकल साँझमा नयाँ गीतिसँग्रह ‘आकाशैमा जुन’ लोकापर्ण गर्दैछन् । सो गीतिसँग्रहको सातौ नम्बरमा सो गीत राखेका छन् । सो गीत आफ्नो भएको आधिकारिक धारणा महतले सोही कार्यक्रममा राख्ने बताएका छन् । आफ्नो गीत सिमसिमे पानीमालाई महतले आफुसँग अनुमति नलिई अनाधिकृत रुपले सो सँग्रहमा राखेको पत्रकार भेटघाटको क्रममा गायिका शाहले प्रष्ट पारिन् । त्यो गीतको अधिकार प्राप्तिका लागि गायिका शाहले रजिस्टारको कार्यालयलाई जानकारी गराएकी छिन् । १५ चैतमा रजिस्टारको कार्यालयमा लिखित उजुरी गर्ने पनि उनले बताईन् । सो गीतको प्रयोजन आफ्नो अनुमति बिना कसैले पनि नगर्न उनले सञ्चार माध्यम मार्फत अनुरोध गरेकी छिन् । सो गीत बारे रजिस्टार बीर बहादुर राईले पत्रकार भेटघाटको क्रममा भने,‘शोषण भएको बारे हामीले जानकारी पायौं । गायिका रेखा शाहले न्याय पाउनु पर्छ । ’उत्पादक सँस्था म्युजिक नेपाल र गायक प्रयोगकर्ता प्रेमराजा महतले पनि उनलाई क्षतिपूर्ति दिनु पर्नेमा पनि राईले जोड दिए ।’ ०४९ सालमा निक्लिएको र त्यतिबेला सर्वाधिक चर्चित भएको गीति सँग्रह ‘सिमसिमे पानीमा’ मा यो गीत रेखा र प्रेमराजाका जुगल स्वरमा थियो । यो गीत आ आफ्नो भएको दाबी यी दुईले केही समय यताबाट गर्दै आएका छन् । सो गीतलाई यलबममा निकालेर ४ चाख प्रति बिक्री गरिसकेको म्युजिक नेपालले भने अहिलेसम्म आधिकारिक धारणा सार्वजनिक गरेको छैन । म्युजिक नेपालसँग गायक महतले आफ्नो गीत भनेर एकल नाममा सम्झौता गरेको बुझिएको छ । उता रेडियो नेपालको २०४९ सालको राष्ट्रब्यापी लोकगीत प्रतियोगिताको अभिलेख हेर्दा सो गीत रेखा शाहले गायको देखिन्छ । सो गीत गायर प्रथम भएको प्रमाणपत्र पनि रेखाले सुरक्षित राखेकी छिन् । अब यो गीतको बिबादलाई रजिष्टारका कार्यालयले कसरी टुँग्याउँछ । त्यो भने प्रतीक्षाको बिषय बनेको छ ।
|
Headline News and programs | ||
|
khata baseka ghau haru pilo bani pake pani|
ReplyDeletenichorera phutldinu ruda rudai thake pani |
sunami ho namitho bachan sansar dubauchha |
k, napaunu holara rekha ji aadhikar mage pani||
ma pani singit karmi ho mero name nachale pani|
kasai ko rachana nachoriyos sarjag vage pani||
< sarjag marera gaya pani,marera gaya pani>
madhab b.m.
madhavbm_99@yahoo.com